Nowe podejścia do zarządzania obszarami wiejskimi
Tereny wiejskie pełnią wiele różnych funkcji i zapewniają szereg usług, od których zależy społeczeństwo. Przykładowo grunty wiejskie odgrywają ważną rolę nie tylko w produkcji żywności,włókien, drewna i energii, lecz także mają istotny wpływ na regulację klimatu, różnorodność biologiczną, jakość wody, funkcjonalność gleby, zarządzanie powodziami, krajobraz kulturowy i rekreację. Niestety te korzyści środowiskowe i społeczne są niedoszacowane w decyzjach dotyczących gospodarowania gruntami podejmowanych przez podmioty z sektora rolnictwa i leśnictwa w UE. Aby to zmienić, zespół finansowanego ze środków UE projektu PEGASUS postanowił zmodyfikować nasze podejście do rolnictwa, leśnictwa i zarządzania gruntami wiejskimi. „Celem projektu była ocena i stymulacja zapewniania szerszych i długotrwałych korzyści środowiskowych i społecznych przez sektory rolnictwa i leśnictwa w UE”, mówi Anne Maréchal, kierownik projektu. Zaangażowanie zainteresowanych stron na rzecz zwiększenia wpływu Aby zapewnić długotrwały efekt, zespół projektu przyjął podejście holistyczne. Wymagało to zbadania pełnej złożoności czynników umożliwiających i ograniczających wspólne zapewnianie korzyści gospodarczych, społecznych i środowiskowych na obszarach wiejskich. Cel ten osiągnięto poprzez przeprowadzenie 34 studiów przypadków w różnych systemach rolnictwa i leśnictwa z wykorzystaniem podejścia opartego na uczestnictwie lub badaniu działań. Każde studium przypadku było silnie ukierunkowane na zainteresowane strony i polegało na długoterminowym zaangażowaniu i wymianie z rolnikami, zarządcami gruntów, podmiotami wiejskimi i lokalnymi decydentami. Dzięki aktywnemu uczestnictwu zainteresowanych stron badacze byli w stanie uwzględnić wszystkie czynniki kulturowe, społeczne, polityczne, instytucjonalne i dotyczące zarządzania, które wpływają na prowadzone działania i je promują. „Pozwoliło nam to zrozumieć, w jaki sposób polityka publiczna i prywatne inicjatywy mogą funkcjonować i ewoluować, aby jak najlepiej poprawić synergię między produkcją żywności i drewna a rezultatami środowiskowymi i społecznymi”, mówi Maréchal. Od ustaleń do zaleceń dotyczących polityki Ustalenia te wykorzystano następnie do sformułowania szeregu zaleceń polityki dotyczących możliwości zwiększenia korzyści środowiskowych i społecznych w rolnictwie i leśnictwie. Zalecenia te obejmują zwiększenie funduszy na działania oparte na współpracy, a także na doradztwo, dzielenie się wiedzą i informowanie, projektowanie i wdrażanie kombinacji dobrze ukierunkowanych, elastycznych i spójnych środków oraz wzmacnianie powiązań z sektorem prywatnym. „Zalecenia polityki opracowane w ramach projektu PEGASUS podkreślają znaczenie wspierania i zachęcania różnych podmiotów, instytucji i łańcuchów wartości do uzgodnienia priorytetów, a następnie współpracy w zakresie wspólnych działań na całym terytorium lub wzdłuż łańcucha dostaw”, mówi Maréchal. W ramach projektu opracowano również zestaw narzędzi, który zapewnia praktyczne wskazówki i użyteczne wytyczne dla zainteresowanych stron. „Zestaw narzędzi zapewnia nowe i dostępne zasoby dla zainteresowanych stron, które chcą wdrożyć opartą na współpracy inicjatywę na rzecz dostarczania większej ilości towarów/usług ekosystemowych (PG/ESS) z sektora rolnictwa i/lub leśnictwa”, mówi Maréchal. Dzięki funkcji mapowania uwzględnionej w zestawie narzędzi inicjatywy te mogą lepiej zrozumieć i porównać stan dostarczania korzyści środowiskowych i społecznych w ich regionie. Społeczność zainteresowanych stron Przy aktywnym udziale zainteresowanych stron, które stanowią integralną część podejścia metodologicznego projektu, nie dziwi fakt, że jednym z „owoców” projektu jest wspólnota zainteresowanych stron. „Aktywne zaangażowanie szerokiego grona zainteresowanych stron poprzez nasze podejście do badania działań ułatwiło rozwój lokalnej wiedzy i zrozumienia”, dodaje Maréchal. „Mam nadzieję, że ta współpraca, sieci i powiązania utrzymają się po zakończeniu projektu”.
Słowa kluczowe
PEGASUS, rolnictwo, leśnictwo, zrównoważony rozwój, gospodarka gruntami, obszary wiejskie
