Zapewnienie bardziej etycznej działalności badawczej oraz rozwój technologii
Celem projektu EGAIS (The Ethical Governance of Emerging Technologies. New governance perspectives for integrating ethics into technical development projects and applications), finansowanego ze środków UE, jest opracowanie sposobów na zapewnienie równowagi pomiędzy etyką a technologią. Projekt skupiał się na włączeniu myślenia etycznego do rozwoju technologicznego oraz na wzmocnieniu powiązanych z tym mechanizmów zarządzania. W tym celu zespół projektu EGAIS zbadał procedury zarządzania kwestiami etycznymi w finansowanych ze środków UE projektach badawczych w zakresie TIK, a także przeanalizował sposób, w jaki UE monitoruje etyczne aspekty nowych technologii. Zbadano również, jak zbudowane są normy etyczne oraz w jaki sposób są wdrażane w projektach. Zebrano dane empiryczne uzyskane na podstawie analizy technicznych projektów badawczych finansowanych w ramach szóstego i siódmego programu ramowego (6PR i 7PR), które były powiązane z inteligentnym otoczeniem technologicznym. Umożliwiło to przeprowadzenie reprezentatywnego badania projektów badawczych w zakresie TIK oraz identyfikację różnych typów zarządzania kwestiami etycznymi i refleksyjności stosowanych w projektach UE. Badanie rozszerzono na inne dziedziny rozwoju technologicznego (np. nanotechnologię, technologię jądrową, działania niebezpieczne) i związane z nimi kwestie etyki i zarządzania (np. w zakresie innowacji i projektowania). Zorganizowano kilka warsztatów, podczas których rozważano, w jaki sposób można wykorzystać kompleksowy proceduralizm w celu poprawy zarządzania kwestiami etycznymi. Umożliwi to połączenia podejścia opartego na zasadach (proceduralnego), opartego na kontekście (refleksyjnego) oraz opartego na wartości (merytorycznego). Wymaga to również angażowania w debatę etyczną różnych aktorów, takich jak użytkownicy technologii, ale i osoby z niej nie korzystające. Prace te doprowadziły do opracowania zestawu wytycznych dla decydentów i naukowców, które mają pomóc w planowaniu, realizacji i ocenie zarządzania kwestiami etycznymi w badaniach. Wyniki badań wykorzystano do przedstawienia zagadnień i problemów związanych z integracją kwestii etycznych w projektach UE. Stanowiło to podstawę do opracowania metody zarządzania kwestiami dotyczącymi etyki. W ujęciu ogólnym rozwój projektów wspiera tworzenie bardziej etycznej europejskiej przestrzeni badawczej (EPB), przedefiniowanie sposobu funkcjonowania nauki i techniki w UE oraz przekierowanie uwagi na rzeczywiste potrzeby zainteresowanych stron. Zespół projektu EGAIS opracował ramy mechanizmów zarządzania w celu umożliwienia sprawniejszego identyfikowania i rozwiązywania potencjalnych problemów etycznych we wczesnych stadiach rozwoju. Poprzez włączenie kwestii etycznych do problematyki rozwoju technologicznego projekt EGAIS nadaje priorytetowe znaczenie interesom społeczeństwa oraz wspiera kulturę rozwoju badań i technologii w UE. Wyniki projektu mogą mieć zastosowanie w innych nowo powstających dziedzinach, takich jak nanotechnologie, ochrona różnorodności biologicznej oraz technologie konwergencyjne.
Słowa kluczowe
Etyczna działalność badawcza, rozwój technologii, nowo powstające technologie, technologia i etyka, zarządzanie kwestiami etycznymi
