Nowy raport prezentujący wyniki badań 6PR nad nierównościami społecznymi
Opublikowany ostatnio raport Komisji Europejskiej pt. "Dlaczego nierówności społeczno-ekonomiczne nasilają się?" podkreśla szereg faktów i reakcji politycznych na rosnące dysproporcje i nierówności w Europie. W czasach gdy nierówności społeczno-ekonomiczne w większej części świata stale rosną autorzy raportu uważają, że potrzebny jest nowy model społeczno-ekologiczny. Publikacja opiera się na szeroko zakrojonym przeglądzie 13 projektów badawczych dofinansowanych z budżetu Szóstego Programu Ramowego (6PR) przez Dyrekcję Generalną ds. Badań Naukowych przy Komisji Europejskiej. Projekty te analizowały procesy leżące u podstaw nierówności, ubóstwa i wykluczenia oraz skuteczność strategii mających na celu promowanie spójności społecznej w państwach członkowskich. W ich ramach przyjrzano się również faktycznym mechanizmom, jakie są potrzebne do zniwelowania nierówności. "Wyjściem jest nowy model społeczno-ekologiczny, uwzględniający europejskie wartości demokratyczne, takie jak sprawiedliwość i umożliwiający realny postęp. Dzięki temu zapewnimy niebawem zredukowanie nierówności społeczno-ekonomicznych" - jak czytamy we wstępie do raportu Komisji. Postęp i zmniejszanie nierówności wymagać będą między innymi poznania wpływu polityki społeczno-ekonomicznej na rozmaite wymiary nierówności. Wymiary te są ze sobą wzajemnie powiązane i obejmują zarobki, dochody, edukację, zdrowie i dobre samopoczucie. Autorzy definiują nierówności społeczno-ekonomiczne jako dysproporcje pod względem zasobów ekonomicznych i społecznych, które są powiązane z klasą społeczną. Mieszą się tutaj również wyżej wymienione zmienne dotyczące dochodów, edukacji, zdrowia i dobrego samopoczucia. Nowy model jest już dostępny w formie strategii Europa 2020 Komisji na rzecz "inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego inkluzji społecznej wzrostu". Inteligentny wzrost to rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji. Zrównoważony wzrost dąży do promowania bardziej zasobooszczędnej, ekologicznej i konkurencyjnej gospodarki. I wreszcie wzrost sprzyjający inkluzji społecznej ma na celu gospodarkę o wysokim wskaźniku zatrudnienia, zapewniającą spójność społeczną i terytorialną. W raporcie czytamy również, że niezależnie od wzrostu gospodarczego, nierówności będą nadal wdzierać się nawet do najbogatszych krajów. Rzeczywiście większość państw członkowskich odnotowała wzrost nierówności w porównaniu do roku 1980. Wzrost jakiego doświadczyliśmy w ciągu kilku ostatnich dekad nie doprowadził do zlikwidowania nierówności w Europie. Stało się tak z powodu modernizacji gospodarki i regulacji rynku pracy, które przyczyniły się do rozbieżności w dochodach i polaryzacji zatrudnienia - sugerują autorzy raportu. Zmienności nierówności można zapobiegać według autorów raportu KE poprzez przyjęcie korporacyjnego modelu opieki społecznej, podobnego do tych wykorzystywanych w krajach skandynawskich. Niemniej, aby odnieść sukces potrzebne jest bardziej holistyczne i integrujące podejście. Autorzy wskazują, że nierówności w dochodach wzrosły na przykład w krajach skandynawskich, podczas gdy kraje z Europy kontynentalnej doświadczyły jedynie skromnych wzrostów, a nawet spadków. W niektórych przypadkach te różnice są na tyle duże, że nisko opłacani pracownicy tkwią w potrzasku ubóstwa lub stale staje przed nimi widmo niedostatku. Samo zatrudnienie zatem niekoniecznie chroni przed ubóstwem. Kobiety i samotne matki w szczególności są często obiektem międzypokoleniowego cyklu ubóstwa. Aby przerwać ten cykl, ustawodawcy muszą rozszerzyć wskaźniki ekonomiczne, takie jak wszechobecny wskaźnik PKB, o cele społeczne - czytamy w raporcie. Raport zaleca również większe wsparcie dla instytucji rynku pracy i większe zaangażowanie polityczne w celu zniwelowania nierówności społecznych i ekonomicznych, w szczególności w zakresie nisko opłacanych miejsc pracy. W podsumowaniu raportu czytamy: "Badania naukowe realizowane dzięki Programowi Ramowemu w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych przekonująco pokazują, że bardziej wyrównane społeczeństwa generują więcej korzyści społeczno-ekonomicznych. Z tego powodu Unia Europejska powinna umieścić strategie przeciwdziałające nierównościom społeczno-ekonomicznym w centrum swoich działań na rzecz wszystkich obywateli."