Wygodny lot dzięki specjalnemu napędowi Już wkrótce czas startu i lądowania samolotów może się skrócić za sprawą przełomowej technologii napędu, opracowanej w ramach unijnego projektu z dziedziny ekologicznego transportu powietrznego. Technologie przemysłowe © Thinkstock W ramach projektu ACHEON (Aerial Coanda high efficiency orienting-jet nozzle), finansowanego ze środków UE, zbudowano system, który będzie miał istotny wpływ na innowacyjność przemysłu. Cztery uczelnie wyższe, jedna organizacja zajmująca się transferem technologii oraz małe przedsiębiorstwo prowadzące szeroko zakrojone badania opracowały nową technologię, pozbawioną ograniczeń tradycyjnych systemów napędowych. Najważniejszą zaletą systemu ACHEON jest zdolność do wytwarzania ciągu bez ruchomych części mechanicznych dzięki wykorzystaniu efektów dynamiki płynów. Nowa koncepcja opiera się na połączeniu szybkiej dyszy HOMER (high-speed orienting momentum with enhanced reversibility) oraz udoskonalonego siłownika PEACE (plasma enhanced actuator for Coanda effect). Dysza HOMER została zaprojektowana w taki sposób, aby wykorzystywać własną geometrię do kontrolowania kierunku syntetycznego strumienia tworzonego przez mieszaninę dwóch szybkich strumieni powietrza. Wykorzystuje ona tendencję strumienia płynu do przylegania do zakrzywionej powierzchni z powodu zmniejszonego ciśnienia wytwarzanego za sprawą dużej prędkości. Zjawisko to zostało nazwane imieniem rumuńskiego pioniera aerodynamiki Henriego Coandy, który dostrzegł możliwość jego zastosowania w konstrukcji samolotów. Siłownik PEACE umożliwia aktywne kontrolowanie efektu Coandy przy pomocy technologii dielektrycznych wyładowań barierowych. Po przyłożeniu wysokiego napięcia (kilku kilowoltów) do dwóch elektrod — jedna jest wystawiona na działanie powietrza, a druga pokryta materiałem dielektrycznym — powietrze w pobliżu powierzchni ulega przyspieszeniu. Przetestowano różne architektury aerodynamiczne i poddano je walidacji przy pomocy symulacji metodą obliczeniowej dynamiki płynów. Najbardziej obiecujące rozwiązania zastosowano w praktyce, aby zdobyć doświadczenie dotyczące ich działania. W szczególności przetestowano różne konstrukcje dyszy, aby potwierdzić wykonalność systemu napędowego z kierunkowym sterowaniem strumieniem powietrza. Bardzo zaawansowanej koncepcji, przewidzianej ponad sto lat temu, nie udało się zastosować ze względu na brak efektywnego systemu sterowania wektorem strumienia. Dzięki środkom unijnym, w ramach projektu ACHEON badano radykalnie nowatorską koncepcję napędu i potwierdzono możliwości jej urzeczywistnienia. Choć system ACHEON może być wykorzystywany w oparciu o aktualnie dostępne technologie silników odrzutowych, w przyszłości powinien również stać się technologią umożliwiającą budowę samolotu całkowicie elektrycznego. Słowa kluczowe Napęd, siłownik wspomagany plazmowo, HOMER, efekt Coandy, siłownik PEACE, obliczeniowa dynamika płynów
