Kalibracja zegara molekularnego dla gryzoni
Uczestnicy projektu MURINEVOL (Of mice and rats: a new molecular palaeobiological approach and best practice in divergence time estimation) skupili się na niebadanych dotąd pod tym kątem rodzinach gryzoni. Wyniki analizy zarówno żyjących lub istniejących, jak i wymarłych organizmów należących do kladu przyczyniły się do poprawy kalibracji zegara molekularnego. Ponadto udało się określić związki między zmianami fenotypu, zdarzeniami biogeograficznymi i zmianami klimatycznymi a dywersyfikacją gatunków. W ocenie zegara molekularnego badacze uczestniczący w projekcie MURINEVOL uwzględnili taksony kopalne, jak również ocenili alternatywne metody wykorzystywane do charakteryzowania morfologii. Szczegółowa analiza danych molekularnych pozwoliła precyzyjnie sklasyfikować zapis kopalny dla myszy. Uzyskane w ramach projektu wyniki przekroczyły wszelkie oczekiwania. Po raz pierwszy w badaniach ewolucji przeanalizowano ponad 100 współczesnych i wymarłych taksonów. Dzięki zastosowaniu filogenetycznych metod porównawczych udało się wyjaśnić rolę czynników i mechanizmów ewolucji niektórych grup gryzoni. Przykładowo okazało się, że ewolucja bambusowców silnie zależy od wahań czasu trwania i nasilenia pór monsunowych. Do zobrazowania tkanek miękkich i sierści na podstawie doskonale zachowanych próbek gryzoni wykorzystano synchrotronową rentgenowską analizę fluorescencyjną, spektroskopię absorpcyjną oraz spektroskopię IR. Oprócz trójwymiarowej rekonstrukcji żuchwy i fragmentów czaszki w wysokiej rozdzielczości badaczom udało się odtworzyć cały szkielet. Wyniki projektu opublikowano w kilku czasopismach naukowych, w tym w magazynie PLoS One (artykuł „A transitional gundi (Rodentia: Ctenodactylidae) from the Miocene of Israel”). Projektowi poświęcono również cztery rozdziały w opracowaniu „Handbook of Mammals of the World”. Integracja kilku źródeł nowych i istniejących danych w jedno pozwoliła stworzyć innowacyjną metodę określania czasu różnicowania się gatunków i powiązywania go z ewolucją fenotypową. Opracowane w ramach projektu narzędzia i metody mogą zostać wykorzystane w innych dziedzinach biologii ewolucyjnej.
Słowa kluczowe
Zegar molekularny, zapis kopalny, MURINEVOL, analiza danych molekularnych
