Opracowywanie strategii dla europejskich regionów wiejskich
W ciągu ostatnich 25 lat ludzie migrowali do miast w poszukiwaniu lepszej pracy i większych możliwości, a tendencja ta nadal się utrzymuje. Przewiduje się, że europejska ludność zamieszkująca obszary wiejskie zmaleje o 8 milionów osób do 2050 roku, jak podano w wytycznych Europejskiej Sieci Obserwacyjnej Planowania Przestrzennego. Unijna ludność wiejska również się starzeje – 90 % rolników ma obecnie nie mniej niż 55 lat. „Wyludnienie, porzucenie gruntów i utrata różnorodności biologicznej to tylko niektóre z wyzwań, przed którymi stoją obszary wiejskie”, mówi Pavel Šimek, naukowiec z Wydziału Ekonomii i Zarządzania Czeskiego Uniwersytetu Rolniczego w Pradze. Šimek uważa, że aby móc sprostać tym wyzwaniom należy opracować lokalną wizję rozwoju. Należy także zwiększyć działania na szczeblu lokalnym w celu zapewnienia wdrożenia odpowiednich polityk we właściwym czasie i zgodnie z uzgodnioną wizją rozwoju obszarów wiejskich. Finansowany ze środków UE projekt PoliRural (Future Oriented Collaborative Policy Development for Rural Areas and People) jest związany z obydwoma tematami. Wykorzystuje nowoczesne narzędzia TIK oraz „Foresight”, czyli podejście do kształtowania polityki, które uwzględnia przyszłe możliwości, scenariusze i wyniki. „Projekt PoliRural opiera się na realizacji regionalnych działań opartych na Foresight w regionach wiejskich Europy, a miarą sukcesu jest tu wdrożenie wspólnych, lokalnie opracowanych środków politycznych dostosowanych do lokalnej wizji”, wyjaśnia Patrick Crehan, konsultant ds. zarządzania pracujący dla CKA, dostawcy usług w zakresie zarządzania strategicznego, jednego z 36 partnerów projektu.
Innowacyjny zestaw narzędzi
By wywołać pozytywne skojarzenia dotyczące obszarów wiejskich i zawodów z nimi kojarzonych u mieszkańców wsi oraz potencjalnych przybyszów, zespół projektu PoliRural opracował innowacyjne i efektywne podejście do współprojektowania polityki wiejskiej w oparciu o Foresight w ujęciu regionalnym. „Nasze podejście wyróżnia się tym, że możemy dostarczyć decydentom dane o tym, jak funkcjonują obecne polityki i jaki wpływ mogą wywrzeć nowe działania”, zauważa Šimek, który pełni rolę koordynatora projektu. Dokładniej rzecz ujmując, podejście wykorzystywane w projekcie PoliRural obejmuje przeprowadzenie zaawansowanej symulacji polityki, ukierunkowane sesje szkoleniowe dotyczące metody Foresight, przyjęcie podejścia zorientowanego na realizację misji przy podejmowaniu decyzji i wykorzystanie najnowocześniejszych narzędzi do analizy tekstu i modelowania dynamiki systemu. „Ten innowacyjny zestaw narzędzi pozwoli decydentom zwiększać atrakcyjność ich regionu”, mówi Pavel Kogut, naukowiec z firmy 21c Consultancy, która jest partnerem projektu.
Udowadnianie skuteczności
Aby wykazać skuteczność tego podejścia do podejmowania decyzji, zespół projektu współpracował bezpośrednio z 12 społecznościami wiejskimi,w tym z lokalnymi decydentami politycznymi, rolnikami i przedstawicielami przemysłu rolnego. Na przykład na Słowacji zespół wykorzystał zestaw narzędzi PoliRural do opracowania strategii zwiększenia atrakcyjności obszarów wiejskich do 2040 roku. Proces ten obejmował dyskusje z różnymi zainteresowanymi stronami, które ostatecznie poparły tę inicjatywę w parlamencie słowackim. Powstała „doktryna wiejska” ma znaleźć się w słowackim prawie konstytucyjnym, zapewniając w ten sposób jej długoterminową stabilność i ciągłość, a także jasny kierunek strategiczny dla słowackich obszarów wiejskich. „Pokazuje to, w jaki sposób projekt może przyczynić się do głębszego zrozumienia rzeczywistych wyzwań stojących przed europejskimi regionami wiejskimi – zrozumienia, które jest niezbędne do wdrożenia skutecznych i długoterminowych rozwiązań”, podsumowuje Crehan.
Słowa kluczowe
PoliRural, regiony wiejskie, ludność wiejska, rolnicy, wyludnienie, porzucanie gruntów, rozwój obszarów wiejskich, Foresight, TIK, polityka, przemysł rolny, innowacje społeczne
