Etyka w epoce cyfrowej i przyszłość w skomunikowanym świecie
„Opracowanie w pełni sztucznej inteligencji (AI) może zwiastować koniec rasy ludzkiej” – zauważył Stephen Hawking, światowej sławy fizyk teoretyczny w niedawnej wypowiedzi dla BBC. „AI jest większym zagrożeniem dla przetrwania rasy ludzkiej od energii jądrowej” – zdaniem Elona Muska, czołowego inwestora w nowoczesne technologie i dyrektora generalnego firmy Tesla. Jeżeli Hawking i Musk są zaniepokojeni, to czy i my powinniśmy się martwić? Wobec zawrotnego tempa przyspieszania rozwoju technologicznego, jak zyskać pewność, że się w nim nie zatracimy? Jaką rolę pełni etyka w tym nowym wspaniałym świecie? Na początku tego miesiąca futurysta Gerd Leonhard analizował te zagadnienia podczas prelekcji wygłoszonej na konferencji TEDx Brussels: Etyka w epoce cyfrowej I przyszłość ludzi w skomunikowanym świecie. Wyobraźmy sobie taki oto obraz z przyszłości: nanoboty krążące w obiegu krwionośnym korygują poziom cholesterolu; chip umieszczony w organizmie monitoruje stan zdrowia I przekazuje informacje lekarzowi albo firmie ubezpieczeniowej; niemal wszystko – muzyka, film, kartoteki pacjentów, bankowość itd. – zostało zdigitalizowane lub zautomatyzowane, a cokolwiek jemy, pijemy, oglądamy I komunikujemy może być śledzone. Wszystkie te rzeczy mogą poprawić nasz dobrostan I bezpieczeństwo, ale mogą też zagrozić potrzebie odosobnienia I prywatności. Leonhard zapytał publiczność TEDx, czy to niepokojące czy użyteczne. To pytanie, nad którym musimy się już teraz zastanawiać, gdyż technologia rozwija się „w wykładniczym tempie” I do roku 2029 – jak twierdzi prelegent – maszyny będą dysponować inteligencją podobną do ludzkiej lub szerszą. „Czy śledzenie przez Google'a każdego waszego kroku przyprawia o gęsią skórkę czy jest przydatne? – zapytał Leonhard – to zależy od waszej etyki”. Debata o prywatności w opozycji do bezpieczeństwa jest zdaniem Leonharda kluczem do odpowiedzi na pytanie, dlaczego etyka jest ważna. Jednak, kto powinien decydować za nas, co jest etyczne w kontekście naszej prywatności? Nasze rządy? Leonhard wskazał na działania niektórych rządów w tym zakresie: „Dyrektor FBI twierdzi, że to co robi teraz Apple – umożliwiając ludziom ukrywanie się (rzekomo) poprzez szyfrowanie danych za pomocą nowych iPhonów – powinno zostać zabronione. Dyrektor GCHQ uważa, że ‘prywatność nigdy nie była prawem absolutnym’, a prezydent Obama stwierdził, że należy sobie uświadomić, iż nie można mieć 100% bezpieczeństwa I jednocześnie 100% prywatności”. Co z rosnącymi w siłę pośrednikami, takimi jak Facebook I jemu podobni, pyta Leonhard: „Czy powinniśmy pozostawić kwestie etyczne tym, którzy kontrolują dostęp, platformy, narzędzia, aplikacje czy witryny? Czy to dobry pomysł? Wszystko zależy od tego, kto to jest, więc pytanie nie jest o czarne czy białe”. W przyszłości kolejne trzy miliardy ludzi dołączy do Internetu, a etyka w epoce cyfrowej stanie się centralnym zagadnieniem, podkreślił Leonhard: „Teraz dysponujemy kolejną generacją asystentów osobistych, takich jak Siri I Cortana oraz AI w chmurze: Czy ludzkość przemieni się w posłusznych, łatwo manipulowanych I zdalnie sterowanych identycznych ludzi? Czy przyszłość to całkowite zawierzenie technologii? Czy technologia może być panaceum na wszystko?” „Technologia wkracza teraz do naszego wnętrza, a I my będziemy wewnątrz technologii – snuł dalej myśl – to tak naprawdę definicja AI – cząstka człowieczeństwa w maszynie”. Leonhard nazwał tę szybko zbliżającą się rzeczywistość Helven – niebo I piekło, w zależności od tego, jak na nią spojrzeć. „Pytanie – jak stwierdził – nie polega już na tym, czy możemy coś zrobić, gdyż odpowiedź brzmi tak, wcześniej czy później. Nowe pytanie powinno brzmieć dlaczego, kto I kiedy”. Po zadaniu tak wielu pytań etycznych, Leonhard zaproponował pewną wskazówkę na początek: „Potrzebujemy równowagi. Musimy zmierzać w kierunku człowieczeństwa I technologii – dopuszczając nieefektywność I zwiększając efektywność. Wzrost wykładniczy wiąże się z szybkością, mocą I efektem sieci. Chciałbym zaproponować nowe określenie – ‘humanijność’, które odnosi się do głębi, znaczenia I samorealizacji. Te elementy są konwergentne”. Wskazał na trzy podstawowe zasady, których stosowanie w zakresie etyki przyszłej rzeczywistości zaleca World Future Society: ludzie nie powinni stać się technologią, ludzie nie powinni być przymuszani przez dominującą AI I wreszcie ludzie nie powinni tworzyć nowych istot. „Bez silniejszego nacisku na etykę w epoce cyfrowej – przestrzega Leonhard w podsumowaniu – możemy z dużym prawdopodobieństwem stanąć w obliczu zagrożenia wyginięciem, sprowadzonym przez nasze własne wynalazki”. Więcej informacji: TEDx Brussels http://www.tedxbrussels.eu/
Kraje
Belgia