Awatary i roboty w leczeniu zaburzeń społecznych Unijni naukowcy zademonstrowali, jak można wykorzystać awatary i roboty do pomocy chorym cierpiącym na schizofrenię, autyzm i inne fobie społeczne. © ALTEREGO Schizofrenia, autyzm i inne zaburzenia wpływające na relacje społeczne przysparzają dużo cierpienia zarówno chorym, jak i ich bliskim. W ramach finansowanego ze środków UE projektu ALTEREGO powstała nowa metoda kliniczna, architektura komputerowa i oprogramowanie, która ma pomóc chorym dostosowywać swoje zachowanie poprzez interakcje z awatarami i robotami. W skład zespołu pracującego nad projektem ALTEREGO weszli profesjonaliści ze zróżnicowanych dziedzin: lekarze, psychologowie, psychiatrzy, informatycy i specjaliści ds. poruszania się człowieka oraz matematycy i specjaliści ds. robotyki. Koncepcja jest osadzona w innowacyjnej rehabilitacji zaburzeń społecznych poprzez podobieństwo – to nowa interdyscyplinarna teoria, łącząca neuronaukę ruchową i kognitywistykę. Awatarowe symulacje Teoria podobieństwa sugeruje, że łatwiej jest wchodzić w interakcje społeczne z kimś, kto wygląda podobnie. Podobieństwo może być morfologiczne (kształt danej osoby), behawioralne (to jak się zachowuje), czy kinematyczne (sposób, w jaki się porusza). W ramach ALTEREGO sztuczni agenci – awatary i roboty – posłużyli do manipulowania tymi trzema komponentami w sytuacjach interakcji z chorymi w czasie rzeczywistym. Na pierwszym etapie tego trzy i pół letniego projektu naukowcy pracowali z około 40 chorymi, rejestrując ich ruchy za pomocą kamer, aby stworzyć ich komputerowe awatary, wykorzystując techniki rzeczywistości wirtualnej. W ramach „lustrzanej” gry, która polega na synchronicznym łapaniu kolorowych piłek, co jak wiadomo zwiększa afiliację, chory na zmianę z awatarem kierował grą, podczas gdy do gry i sposobu poruszania się awatara wprowadzane były różne zmienne. „Każdy porusza się we właściwy sobie sposób, a my za pomocą zmiennych pracujemy nad przekształcaniem podobieństwa w różnicę poprzez morfing awatara, aby w ten sposób doprowadzić do stopniowej zmiany zachowania chorego” – informuje koordynator projektu, prof. Benoît Bardy, dyrektor EuroMov (European Centre for Research on Human Movement) przy Uniwersytecie w Montpellier, Francja. Praca z robotem iCub Chorzy pracowali także z humanoidalnym robotem iCub, który stanowi dorobek prac innego projektu UE – ROBOTCUB. Jest wyposażony w 53 silniczki, które poruszają głową, ramionami, rękoma, nadgarstkami i nogami. Ponadto robot widzi, słyszy i uśmiecha się. „Robot jest inny. To nie chory, a więc możemy także przetestować go pod kątem interakcji z kimś, kto się od niego całkowicie różni”. Na prace prowadzone w ramach projektu ALTEREGO, który ma otworzyć drogę do nowej generacji sztucznych agentów społecznych w robotyce usługowej, składają się badania nad neuronauką podstawową i kliniczną, modelowanie interakcji, rozwijanie nowych technik widzenia komputerowego i interfejsów człowiek-robot oraz ewaluacja scenariuszy z udziałem chorych przed sesjami szkoleniowymi, w ich trakcie i po ich zakończeniu. „Mamy świadomość, że to niezwykle delikatny projekt, w którym dobro chorych stoi na pierwszym miejscu, a zatem dokładamy starań, aby wszelkie działania, jakie podejmujemy, zostały zatwierdzone przez krajowe komisje ds. etyki” – zapewnia profesor Ludovic Marin, kierownik naukowy projektu. Kolejne kroki W czasie ostatnich sześciu miesięcy realizacji projektu, naukowcy zwiększą liczebność grupy chorych na schizofrenię do 100, aby monitorować długofalową ewolucję interakcji z awatarami. Opracowują także oprogramowanie do pobrania przez partnerów innych projektów mając nadzieję, że w ramach przyszłych przedsięwzięć technologia przejdzie testy z udziałem chorych na autyzm i inne fobie społeczne. „Jesteśmy także przekonani, że możliwe jest opracowanie aplikacji, które chorzy będą mogli wykorzystywać na monitorach domowych – na ekranie telewizora albo kina domowego – co pozwoli im wykonywać różne ćwiczenia ze swoim awatarem, który będzie ich uczyć umiejętności społecznych przez dłuższy czas” – dodał prof. Bardy. Prace nad projektem ALTEREGO rozpoczęły się w lutym 2013 r. i potrwają do 31 lipca 2016 r. Bierze w nich udział sześciu partnerów z czterech krajów europejskich, a przedsięwzięcie uzyskało wsparcie ze środków UE na kwotę 2,9 mln EUR. Więcej informacji: witryna projektu ALTEREGO Kraje Francja
