Wyznaczanie trendów w nauce: Czy dinozaury miały konkurencję?
Wiele wskazuje na to, że na lądach prehistorycznej Ziemi nie mieszkały jedynie dinozaury. Artykuł opublikowany na łamach magazynu „Science”(odnośnik otworzy się w nowym oknie) mówi o tym, że dinozaury miały niemałe towarzystwo, kiedy po raz pierwszy pojawiły się w okresie triasu mniej więcej 205–210 mln lat temu. Kuzyn dinozaurów to wielki bezzębny roślinożerca Na terenie Polski polsko-szwedzki zespół naukowców odkrył skamieniałe szczątki czworonożnego zwierzęcia wielkości słonia. Nazwano je Lisowicia bojani. To odkrycie pokazuje, że w tamtym okresie dinozaury nie były jedynymi tak dużymi zwierzętami lądowymi na Ziemi. „Według nas jest to najbardziej zaskakujące odkrycie skamieniałości z okresu triasu w Europie”, oświadczył Grzegorz Niedźwiedzki z Uniwersytetu w Uppsali w wypowiedzi dla agencji Reuters(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Czaszka i żuchwa Lisowicii były wysoko wyspecjalizowane. Nie posiadała zębów, a jej szczęka była wyposażona w rogowy dziób, jak u żółwi czy rogatych dinozaurów”. Skamieniałe szczątki należą do nieznanego wcześniej gatunku dicynodontów, grupy zwierząt przynależących do rzędu terapsydów. Terapsydy były gadami ssakokształtnymi, które zamieszkiwały lądy obok pierwszych ssaków, krokodyli i dinozaurów. Dicynodonty i ich krewni są przodkami wszystkich współczesnych ssaków, w tym ludzi. „Okres późnego triasu nie był wyłącznie czasem rozprzestrzeniania się dinozaurów; to także czas, kiedy ostatnie dicynodonty zdecydowały się rywalizować z dinozaurami. Ostatecznie to dinozaury wygrały wyścig ewolucyjny”, mówi dr hab. Tomasz Sulej, paleontolog z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, jeden z naukowców, którzy dokonali odkrycia. Nie tylko dinozaury dominowały na lądach 200 milionów lat temu Naukowcy przeanalizowali około 100 próbek kości i przedstawili pierwsze dowody na to, że gigantyczne dicynodonty żyły w tym samym czasie, co duże roślinożerne dinozaury. Lisowicia, największe znane dotąd zwierzę lądowe niebędące dinozaurem żyjące w tamtym okresie, była o 40% większa niż jakikolwiek inny gatunek tego rodzaju. Miała 4,5 m długości, 2,6 m wysokości i ważyła 9 ton. Ponadto poruszała się w pozycji prostej. Jej szczątki datuje się na okres późniejszy o około 10 mln lat niż poprzednio znalezione szczątki dicynodontów. Znalezisko wskazuje też na gwałtowny wzrost, podobny do zaobserwowanego u dinozaurów i ssaków. W komunikacie prasowym(odnośnik otworzy się w nowym oknie) umieszczonym na stronie Uniwersytetu w Uppsali dr Niedźwiedzki wyjaśnia: „Dicynodonty niezwykle dobrze radziły sobie w środkowym i późnym triasie. Lisowicia jest najmłodszym dicynodontem, a do tego największym lądowym czworonogiem niebędącym dinozaurem, żyjącym w triasie. To naturalne, że chcielibyśmy wiedzieć, skąd się wzięły tak duże rozmiary dicynodontów. Lisowicia jest niezwykle interesująca, gdyż jej odkrycie podważa wiele istniejących koncepcji na temat gadów ssakokształtnych żyjących w triasie”. Początek ery dinozaurów widziany z nowej perspektywy W rozmowie z brytyjskim dziennikiem „Daily Mail”(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dr hab. Tomasz Sulej powiedział: „Odkrycie szczątków Lisowicii zmienia nasze pojęcie o najmłodszej historii dicynodontów, krewnych ssaków z okresu triasu. Rodzi również dużo więcej pytań o to, dlaczego zarówno one, jak i dinozaury miały tak znaczne rozmiary”. Dodał również, że „odkrycie tak ważnego nowego gatunku może się zdarzyć tylko raz w życiu”. Opisanie Lisowicii to kolejny postęp na drodze do poznania fascynującego, aczkolwiek krytycznego momentu w historii życia na Ziemi. Zatem jakie będzie jej ostateczne miejsce na drzewie filogenetycznym? Paleontolodzy nie przestaną kopać w poszukiwaniu odpowiedzi.
Kraje
Stany Zjednoczone