Jak to się stało, że z Tanzanii zniknęły likaony? Badanie dostarcza nowych wyjaśnień Naukowcy wspierani przez UE wykazali, że likaony z Parku Narodowego Serengeti nie były ofiarami naukowców pełnych dobrych intencji, ale opuściły ten obszar z powodu konkurencji, np. lwów. Zmiana klimatu i środowisko © Martin Mecnarowski, Shutterstock Likaon pstry (zwany także dzikim psem afrykańskim) to jeden z najbardziej zagrożonych ssaków na świecie. Według szacunków World Wildlife Fund na wolności żyje około 6 600 osobników, z czego najwięcej w południowej Afryce i południowej części Afryki Wschodniej. Kiedy populacja tych drapieżników, zamieszkujących wcześniej trawiaste równiny w Parku Narodowym Serengeti w Tanzanii, zmniejszyła się i ostatecznie zniknęła w 1991 roku, naukowcy postanowili zbadać przyczynę tego zniknięcia. Hipoteza Burrowsa to kontrowersyjna obserwacja sugerująca, że choroba wirusowa wywołana stresem spowodowanym zakładaniem zwierzętom obroży z nadajnikami GPS doprowadziła do wyginięcia stada. Hipoteza ta podzieliła społeczność naukową, ale niedawno jedna z grup naukowców zaproponowała nowe wyjaśnienie. Zespół naukowców z projektu AfricanBioServices, częściowo finansowanego ze środków UE, opublikował swoje ustalenia w czasopiśmie „Ecology and Evolution”. „Po zniknięciu z równin Serengeti populacja likaonów przetrwała w rezerwacie Loliondo Game Controlled Area i na Obszarze Chronionym Ngorongoro. Miejscowi z obu rezerwatów regularnie widywali likaony przez kilkadziesiąt lat, zarówno przed, jak i po ich zniknięciu z równin Serengeti”, mówią naukowcy. „Korzystając z wieloaspektowego podejścia i danych dotyczących tej samej populacji likaonów, w której choroba nadal występuje, nie znaleźliśmy poparcia dla hipotezy Burrowsa”. Pierwszy autor publikacji, dr Craig Jackson, powiedział w artykule prasowym opublikowanym przez magazyn internetowy Gemini: „Wiele publikacji naukowych opisało zniknięcie likaonów z Parku Narodowego Serengeti jako »wyginięcie« populacji, ale tak naprawdę, patrząc na cały region, ona nigdy nie wyginęła”. Dodał, że „populacja likaonów faktycznie przetrwała we wschodniej części większego ekosystemu Mara–Serengeti”. Konkurencja i przetrwanie Chociaż likaon pstry (Lycaon pictus) jest drapieżnikiem, musi konkurować o pożywienie z lwami i hienami. W tym samym artykule prasowym odnotowano, że zwierzęta, które wykorzystują lub wykradają pożywienie likaonów, mogą je również zabijać lub zastraszać. To zjawisko jest znane jako kleptopasożytnictwo. „Zagrożenie ze strony lwów powoduje, że likaony starają się ich unikać za wszelką cenę”, czytamy w artykule. „Gdy spadała liczebność populacji likaonów w Serengeti, populacja hieny cętkowanej wzrosła o 150 % (z 2 200 do 5 500 osobników), a podobny wzrost odnotowano w populacji lwów”, czytamy dalej w artykule. Nastąpiło to „przy jednoczesnym spadku przeżywalności szczeniąt likaonów i długości życia dorosłych osobników”. Naukowcy podsumowują: „Wnioskujemy, że rzekome zniknięcie likaonów z równin Serengeti było jedynie skurczeniem się populacji spowodowanym rosnącą liczbą konkurentów, a choroba zadała ostateczny cios pozostałym osobnikom. Zatem to zniknięcie miało niewiele wspólnego ze śmiertelnością wywołaną działalnością naukowców”. Trwający do końca sierpnia 2019 roku projekt AfricanBioServices (Linking biodiversity, ecosystem functions and services in the Great Serengeti-Mara Ecosystem (GSME) - drivers of change, causalities and sustainable management strategies) powstał w celu zbadania wpływu wzrostu liczby ludności, zmian w użytkowaniu gruntów i zmiany klimatu na różnorodność biologiczną i dobrostan ludzi. „Ostatecznym celem projektu AfricanBioServices jest zebranie wszystkich istniejących i nowych danych w scentralizowanej i przyjaznej dla użytkowników bazie, dostępnej w przyszłości dla społeczności naukowej, działaczy na rzecz ochrony środowiska i ogółu społeczeństwa”, jak podano na stronie projektu w serwisie CORDIS. Więcej informacji: strona projektu AfricanBioServices Kraje Norwegia
