Korzyści dla zdrowia dzięki składnikom bioaktywnym Co najmniej 25% przypadków raka w zachodnim świecie można powiązać z nawykami żywieniowymi. Wzbogacenie pożywienia o składniki, które wykazują właściwości ochronne, może poprawić dietę i uratować życie. Zdrowie © Thinkstock Rak, choroby sercowo-naczyniowe oraz cukrzyca stanowią główne przyczyny zachorowalności i śmiertelności u ogółu populacji. Finansowany przez UE projekt FUNCFOOD miał w zamierzeniu przyczynić się do zwiększenia udziału składników bioaktywnych, które wzbogacają dietę i mają korzystny wpływ na zdrowie. Choroby związane z wiekiem rozwijają się przez dziesiątki lat, dlatego też potencjalnie pozytywny, przypuszczalny wpływ środków ochronnych monitorowano przy pomocy "biomarkerów" molekularnych i cytogenetycznych. Na początku prowadzono badania w kulturach komórkowych i u modeli gryzoni. W centrum uwagi znalazły się czynniki wywołujące uszkodzenia DNA, nowotwory oraz biomarkery wskazujące na rozwój cukrzycy, retinopatii cukrzycowej oraz miażdżycy. Ostateczne badanie skuteczności środków wybranych w systemach eksperymentalnych zostaną przeprowadzone podczas badań interwencyjnych na ludziach. Badacze przeprowadzili eksperymenty z systemami komórek przy użyciu różnych suplementów diety. Spośród tych suplementów karnozyna i koenzym Q (CoQ) oddziaływały pozytywnie na patologiczne reakcje metaboliczne w przypadku występowania wysokiego stężenia cukru oraz niedotlenienia. Przy zastosowaniu modelowych systemów cukrzycy u zwierząt badacze stwierdzili, że aktywność karnozyny wzrosła znacznie w nerkach i zmianie uległ szereg podstawowych funkcji. Zastosowanie karnozyny w dużym stopniu zapobiegło patologicznym zmianom. Przy cukrzycy rany źle się goją, natomiast podanie karnozyny w modelu myszy poprawia ten proces. Długotrwające podawanie myszom koenzymu Q (CoQ) poprawiło zaburzone działanie neuronów, wskazując na realną możliwość leczenia tego poważnego powikłania u chorych na cukrzycę. Przeprowadzono analizę dużej liczby parametrów u pacjentów z cukrzycą typu 1 i typu 2 cukrzycy, którym podawano suplement w postaci CoQ. Badanie krwi wykazało normalizację kilku markerów tej choroby. Badacze zaobserwowali wzrost aktywności komórek NK oraz spadek wytwarzania cytotoksycznych cytokin. Wiadomo, że stres oksydacyjny jest znaczącym czynnikiem w trakcie rozwoju cukrzycy i jej powikłań. Po 12 tygodniach podawania CoQ aktywność glutaredoksyny znacznie spadła, co wskazywało znaczną poprawę obrony przeciwoksydacyjnej. Wyniki te sugerują, że dłuższe podawanie koenzymu Q pacjentom chorym na cukrzycę może być konieczne do osiągnięcia znaczącej poprawy. Działania w ramach projektu przyniosły 18 publikacji. Wyniki projektu FUNCFOOD przedstawiają możliwość ochrony przed cukrzycą oraz towarzyszącym chorobom sercowo-naczyniowym przez substancje bioaktywne. Słowa kluczowe Bioaktywny, dieta, rak, schorzenie układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, karnozyna, koenzym Q, stres oksydacyjny