Nowe spojrzenie na pamięć o wojnie
Pamięć może działać na sprzeczne ze sobą sposoby. Wspomnienie konkretnego zdarzenia z przeszłości jednej osoby może różnić się pod względem szczegółów od wspomnień innych. Jest to tym bardziej widoczne w przypadku pamięci zbiorowej odmiennych kultur dotyczącej zdarzeń politycznych, takich jak wojna rosyjsko-turecka w latach 1877–1878. Opowieści narodowe krajów zaangażowanych w wojnę rosyjsko-turecką powstają na osnowie sprzecznych ze sobą oficjalnych kultur pamięci. Jako taka, wojna rosyjsko-turecka posłużyła narodowym ideologom jako fundament pod budowę mocniejszych tożsamości narodowych. Było to szczególnie widoczne w ciągu dziesięcioleci następujących po wojnie, pośród traktatów pokojowych, które choć istotne, zawierały sprzeczne punkty widzenia. W tym kontekście, w ramach finansowanego ze środków UE projektu MEMORYROW (Politics of memory and memory cultures of the Russian-Ottoman War 1877/1878: From divergence to dialogue) opracowano model umożliwiający weryfikację tych sprzecznych stanowisk. Realizacja tej przełomowej inicjatywy była możliwa dzięki nowym trendom w badaniach regionalnych i studiach nad pamięcią. W inicjatywie uczestniczyła sieć badaczy ze wszystkich krajów zaangażowanych w dawny konflikt. W ramach projektu badano polityki i kultury pamięci w różnych stadiach. Badanie objęło rozszerzenie wspólnego modelu teoretycznego, a także badanie i rejestrowanie pomników, muzeów i innych zabytków kultury. Przygotowano też publikacje na temat tego, w jaki sposób wojna rosyjsko-turecka wpłynęła na ludność. Działania zespołu MEMORYROW pozwoliły na transfer wiedzy, a wraz z nim, nowych wniosków. Współpraca między naukowcami z renomowanych instytucji zaowocowała dalszymi badaniami, pozwalającymi odpowiedzieć na wspólne pytania, a tym samym, prowadzącymi do pobudzenia dialogu w miejscach konfliktu.
Słowa kluczowe
Pamięć o wojnie, polityka pamięci, kultury pamięci, konflikt, MEMORYROW
