Badanie możliwych skutków zdrowotnych pasz modyfikowanych genetycznie dla zwierząt hodowlanych
Rośliny modyfikowane genetycznie uprawiane poza Europą są często przeznaczone na kilka rynków UE, w tym rynek hodowli zwierząt, dla potrzeb którego przetwarza się je na paszę dla zwierząt. Składniki wyprodukowane z GMO są dopuszczane do użytku w UE, ale tylko jeśli każda uprawa przejdzie pozytywnie ścisłą ocenę bezpieczeństwa. Europejskie organy regulacyjne mogą jednak potrzebować monitorowania porynkowego jako sposobu na weryfikację założeń przedrynkowych. Dotychczas obowiązek taki nie dotyczył pasz zwierzęcych z GMO, jednak regulatorom przydałyby się odpowiednie narzędzia i dane, pomagające we wprowadzeniu go w przyszłości. Finansowany ze środków UE projekt MARLON (Monitoring of Animals for Feed-related Risks in the Long Term) miał na celu przygotowanie wytycznych dotyczących monitorowania zagrożeń dla żywego inwentarza związanych z paszami GMO. Naukowcy zajęli się kwestią ewentualnych zależności między stosowaniem pasz otrzymywanych z GMO a zagrożeniami dla zdrowia zwierząt, tworząc spisy istniejących danych z inicjatyw monitoringu produktów po ich wprowadzeniu do obrotu oraz gromadząc dane na temat potencjalnego wpływu pasz GMO na zdrowie zwierząt, oparte na literaturze naukowej. Uczestnicy projektu zebrali także informacje na temat wymiernych wskaźników zdrowia zwierząt i możliwości analizowania ekspozycji. Zgromadzone dane z krótkoterminowych, długoterminowych i wielopokoleniowych kontrolowanych badań skarmiania wskazują na brak negatywnych skutków zdrowotnych u zwierząt karmionych GMO. Pasze te mogą mieć po części nawet pozytywny wpływ, gdyż szereg danych wskazuje, przykładowo, że uprawy GMO odporne na owady zawierają niższe ilości toksycznych substancji chemicznych wytwarzanych przez grzyby kolonizujące uprawy uszkodzone przez owady. Uczeni opracowali także IPAFEED, otwartą bazę danych, zawierającą informacje podzielone na trzy kategorie. Chodzi tu o konkretne parametry zdrowotne zmierzone u zwierząt karmionych paszami GMO oraz możliwości wykrywania DNA roślin GMO i białek w żywym inwentarzu w oparciu o dane pochodzące z literatury naukowej. Dane dotyczą też aktualnych działań w zakresie monitoringu, które mogą przydać się w monitorowaniu potencjalnych skutków zdrowotnych stosowania pasz GMO w partnerskich państwach członkowskich. Zespół opracował też model epidemiologiczny. Dzięki możliwości oceny przydatności istniejących systemów monitoringu pozwala on na wykrywanie zmian powszechnie badanych syndromów powiązanych z przypuszczalnymi skutkami zdrowotnymi stosowania pasz GMO u określonych gatunków zwierząt hodowlanych. Model uwzględnia praktyki w zakresie hodowli, opieki weterynaryjnej i monitorowania, a także istniejące uwarunkowania. Ponieważ konkretne pasze GMO, gatunki zwierząt i skutki zdrowotne, dla których w przyszłości może być wymagane monitorowanie, są nieznane, model ma zastosowanie ogólne i może być wykorzystywane do szeregu różnych gatunków, systemów hodowli oraz potencjalnych przyczyn problemów zdrowotnych. Przewiduje się, że w przypadku braku lub ograniczonego dostępu określonych danych z monitoringu można będzie wykorzystać także opinie ekspertów dotyczące występowania i nasilenia określonych objawów oraz prawdopodobieństwa wykrycia zmian w częstości występowania. Dane te potwierdzają znaczenie możliwości realizacji programu monitorowania pasz po wprowadzeniu na rynek, który umożliwi kontrolowanie pozytywnych, jak i negatywnych tendencji dotyczących zdrowia zwierząt karmionych paszami zawierającymi GMO. Dzięki opracowaniu narzędzi pomagających w tworzeniu skutecznych programów monitorowania stanu zdrowia zwierząt, projekt MARLON pomoże europejskim organom nadzorczym w podejmowaniu odpowiednich decyzji.
Słowa kluczowe
Rośliny modyfikowane genetycznie, pasza zwierzęca, MARLON, żywy inwentarz, skutki zdrowotne, otwarta baza danych
