Zaawansowana aparatura do monitorowania dawek promieniowania
Dozymetria promieniowania znajduje zastosowanie w badaniu narażenia zawodowego, ocenie terapii biomedycznych, analizie dawek rozproszonych w radioterapii, a nawet ocenie narażenia ludzi na pokładzie samolotów pasażerskich lub statków kosmicznych. W ramach projektu ARDENT(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Advanced Radiation Dosimetry European Network Training initiative), finansowanego ze środków UE, duże międzynarodowe konsorcjum przeszkoliło 18 początkujących badaczy w zakresie tych zagadnień. W ramach inicjatywy ufundowano 15 3-letnich kontraktów poprzedzających obronę doktoratu oraz 3 kontrakty krótkoterminowe. Prace koncentrowały na trzech technologiach: detektorach gazów, ciał stałych i detektorach śladowych (wykorzystujących różnice prędkości, z jakimi śladowe ilości cząstek są wytrawiane w porównaniu z materiałami masowymi). Badacze opracowali i przetestowali aparaturę do pomiaru rozkładu energii i ilości dozymetrycznych w złożonych polach promieniowania oraz wiązkach cząstek monoenergetycznych stosowanych w leczeniu raka. Wszyscy badacze, pochodzący z dwunastu krajów, wzięli udział w szeroko zakrojonym programie badań i szkoleń. Co ważne, niemal jedna trzecia z tej grupy to kobiety. Na stronie internetowej projektu ARDENT można znaleźć szczegółowe informacje o badaczach i wynikach ich badań. Potwierdzeniem sukcesu inicjatywy jest to, że ponad 60% uczonych znalazło zatrudnienie w instytucjach naukowych lub w przemyśle. Współpraca z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) pozwoliła na zbadanie układu TimePix przeznaczonego do zadań kosmicznych. TimePix to hybrydowy półprzewodnikowy detektor śladowych ilości cząstek, umożliwiający bezpośredni pomiar energii różnych rodzajów promieniowania. Opracowaniu i zastosowaniom Timepix poświęconych było kilka projektów. Zbudowano nowy detektor GEMPix, łączący dwie technologie CERN (GEM i Timepix), który może znaleźć zastosowanie w dozymetrii medycznej, mikrodozymetrii oraz pomiarach emiterów niskoenergetycznych fotonów w charakterystyce odpadów promieniotwórczych. W projekcie ARDENT opracowano czterowymiarowy fantom naśladujący ruch ludzkiej klatki piersiowej podczas oddychania. Umożliwia on symulację ruchu płuc, kości i tkanek miękkich w tułowiu oraz trójwymiarowego ruchu guza w organizmie. System umożliwia wstawianie pasywnych i aktywnych detektorów w celu precyzyjnego pomiaru dawki dostarczanej do ruchomego guza w konwencjonalnych ośrodkach radioterapii, a w przyszłości w zaawansowanych ośrodkach hadronoterapii. W ramach projektu ARDENT prowadzono nowoczesne badania w zakresie dozymetrii promieniowania, ze szczególnym naciskiem na zastosowania przemysłowe dzięki współpracy z czterema partnerami przemysłowymi. Projekt umożliwił przeszkolenie nowego pokolenia badaczy w bardzo ważnej dziedzinie, umocnił rozwój sektora prywatnego oraz przyczynił się do poszerzenia trwałej międzynarodowej współpracy.
