Środki dezynfekujące groźne dla zdrowia
Dezynfekcja wody jest niezbędna, by uchronić ludzi przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą wodną. Niestety wiele środków dezynfekujących zawiera związki chemiczne wytwarzające toksyczne produkty uboczne dezynfekcji (DBP). Finansowany ze środków UE produkt CHE-WADISBYPRO (Chemical evaluation of drinking water disinfection by products) miał na celu wytworzenie i chemiczne scharakteryzowanie określonych mieszanin DBP w celu oceny szkodliwości pewnych środków dezynfekujących dla zdrowia. Dezynfekujące substancje chemiczne, na przykład chlor, reagują z materią organiczną i innymi pierwiastkami (np. jonem i bromem) znajdującymi się w wodzie, wytwarzając szereg różnych DBP. Ponieważ wiele z nich nie jest znanych, konieczna jest ocena roli każdego produktu ubocznego w ogólnej toksyczności mieszanin DBP. Chloramina to popularny środek dezynfekujący składający się z chloru i amoniaku. W przypadku stosowania chloraminy do dezynfekcji wody zawierającej jod powstają wysoce toksyczne jodowane DBP. Aby dokładniej przeanalizować te potencjalnie szkodliwe związki chemiczne, naukowcy scharakteryzowali mieszaniny DBP powstające w wyniku uzdatniania wody pitnej chlorem i chloraminą. Badano także, czy jodowane rentgenowskie środki kontrastowe (ICM), stosowane w obrazowaniu medycznym, mogą dostarczać jodu reagującego z chlorem, prowadząc do powstania jodowanych DBP. Wykorzystano wodę chlorowaną i chloraminowaną z różnych źródeł, w tym basenów, sieci wodociągowych i powierzchni jednej z wysoce zanieczyszczonych rzek. Uczeni dodali także naturalną materię organiczną pochodzącą z jeziora oraz rzeki do filtrowanej wody chlorowanej i chloraminowanej, zawierającej brom i jod w różnych stężeniach. Następnie opracowano dwie metody pomiaru wybranych DBP, powstających w różnych mieszaninach. Udało się nie tylko znaleźć nowe jodowane DBP, ale również określić, które rodzaje DBP są wytwarzane w różnych warunkach chlorowania i chloraminowania. Dowiedziono też, że jeden z czterech badanych związków zawierających jod, stosowany do ICM, faktycznie stanowi źródło jodu w wodzie, przyczyniając się do tworzenia jodowanych DBP. W dalszej kolejności uczeni z amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska (EPA) zbadają toksyczność wszystkich DBP uzyskanych w omawianym projekcie. Badania te będą polegać na obserwacji wpływu tych związków na rozwój embrionalny, analizie ich toksyczności względem komórek, także określeniu zdolności do wywoływania mutacji genetycznych.
Słowa kluczowe
Środki dezynfekujące, chlor, dezynfekcja wody, produkty uboczne dezynfekcji, woda pitna, chloramina