Biomarkery molekularne listeriozy
Listeria monocytogenes jest jednym z najważniejszych patogenów żywności, będących przyczyną dużej śmiertelności. Rosnące zapotrzebowanie na minimalnie przetwarzaną żywność napędza zmiany w metodach przetwarzania żywności, przez co patogeniczny charakter L. monocytogenes stał się większym problemem. Co ciekawe, wirulencja poszczególnych izolatów L. monocytogenes jest bardzo zmienna, a podstawy genetyczne tej zmienności są nadal nieznane. Głównym celem finansowanego przez UE projektu LISGENOMICS (Study of the Listeria monocytogenes gene expression profile in ready-to-eat foods of animal origin by the application of the omics and the bioinformatics/biostatistics disciplines) było opracowanie metod wyjaśniania zachowania patogenu żywności, jakim jest listeria. Członkowie konsorcjum sprawdzali hipotezę, zgodnie z którą różnice w wirulencji pomiędzy szczepami mogą wynikać z różnych wzorców ekspresji genowej. Możliwość szybkiej oceny potencjału patogennego szczepów L. monocytogenes jest niezbędna w zapobieganiu listeriozie i leczeniu jej. W projekcie LISGENOMICS analizowano ekspresję genów bakterii po inokulacji gotowej do spożycia żywności pochodzenia zwierzęcego i po przejściu przez przewód pokarmowy. Identyfikacja biomarkerów molekularnych stanu fizjologicznego bakterii w określonych warunkach pozostaje ważnym zagadnieniem dla przemysłu spożywczego. Konsorcjum połączyło dane fenotypowe i genotypowe w celu poszukiwania biomarkerów i wyjaśniania mechanizmów przeżycia, przystosowania w warunkach stresu oraz wirulencji. Przełożenie tych informacji na strategie skuteczniejszej inaktywacji listerii i praktyczne testy do identyfikacji patogenów w całym łańcuchu dostaw żywności znacząco poprawi zdrowie publiczne. Zidentyfikowane biomarkery dają nowe możliwości przewidywania zachowania i stanu fizjologicznego bakterii. Wykorzystanie tych danych do stworzenia modeli matematycznych pomoże przewidywać inaktywację patogenów i będzie bezcennym narzędziem zapewniania bezpieczeństwa i jakości produktów spożywczych w procesach przemysłowych. Podsumowując, połączenie narzędzi molekularnych i mikrobiologii prognostycznej przełoży się na nowe możliwości optymalizacji składu produktów żywnościowych i metod ich konserwowania.
Słowa kluczowe
Biomarkery, Listeria monocytogenes, patogeny żywności, ekspresja genów, zdrowie
