Wczesne początki islamu
Egipt jest bardzo ciekawym obiektem do badania przejmowania władzy nad regionem przez muzułmanów po podbojach arabskich w VII wieku. Najlepszym źródłem informacji na ten temat są arabskie, koptyjskie i greckie papirusy znalezione w tym kraju i używane na wieki przed wynalezieniem papieru. FOI (The formation of Islam: The view from below) to finansowany ze środków UE projekt, który rzucił nowe światło na historię pierwszych dwóch wieków islamu w Egipcie. W ramach projektu przeanalizowano wpływ nowego reżimu na życie codzienne, organizację społeczeństwa arabskiego oraz zmiany wprowadzone przez nowych władców, dotyczące między innymi administracji, organizacji, języka i kultury. Zwrócono też uwagę na wpływy bliskowschodnie i arabskie, które kształtowały egipskie życie i społeczeństwo. Badacze islamu zwykle opierają się na tekstach napisanych około 150 lat po powstaniu społecznych i instytucjonalnych ram religii, co podważa wiarygodność tych danych. Ponadto brak opublikowania i skatalogowania dużej liczby papirusów napisanych w różnych językach zniechęca historyków do zagłębienia się w nie. Omawiany projekt przezwyciężył te ograniczenia dzięki zbadaniu oraz ochronie tysięcy tekstów spisanych na papirusach, zawierających szczegółowe informacje o życiu codziennym. Badacze sięgnęli po niezredagowane papirusy, przygotowali zestawienie najważniejszych z nich oraz opracowali analizę historyczną, dostępną zarówno online, jak i w formie drukowanej. Strona internetowa, dostępna dla wszystkich zainteresowanych, zawiera bazy danych wybranych dokumentów, terminów technicznych i bibliografii. Dzięki tym pracom zespół przedstawił nowe idee dotyczące społeczeństwa islamskiego i jego pozytywnego wpływu na różne kultury, jakie znalazły się pod jego panowaniem. Ponadto projekt FOI dostarczył cennych informacji na temat zakresu, charakteru i ambicji państwa muzułmańskiego w badanym okresie. Prace te zyskały międzynarodowy rozgłos, przyczyniając się do dokładniejszego poznania ważnego formatywnego okresu rozwoju islamu, a także do wyeliminowania błędów i przeinaczeń w przyjętych narracjach historycznych. W dzisiejszych czasach islam jako system pada ofiarą wielu nieporozumień ze strony wszystkich wyznań. Tego rodzaju badania niewątpliwie pomogą w ukazaniu, jak sprawnie działającym, praktycznym i dobrze zorganizowanym społeczeństwem było islamskie państwo we wczesnych latach swojego istnienia, a tym samym przyczynią się do większego porozumienia między religiami i narodami.
Słowa kluczowe
Islam, papirusy, Egipt, arabski, muzułmański
