Kosmologia w 3D z satelity Planck
Wkroczyliśmy w erę precyzyjnej kosmologii, w której modele dużych struktur i ewolucji wszechświata można testować przy pomocy pomiarów wykonywanych na Ziemi i przez statki kosmiczne. Przeglądy nieba pozwalają na określenie rozmieszczenia obiektów w czasie i przestrzeni, a misje, takie jak Planck, dają możliwość badania promieniowania pochodzącego z najdawniejszych okresów. Uczestnicy projektu LSSVSCMB (The interplay of large scale structure and the cosmic microwave background radiation) prowadzili prace w dwóch obszarach. Pierwszy z nich dotyczył opracowania narzędzi do analizy danych z pierwszych długoterminowych przeglądów Javalambre, Javalambre-Photometric Local Universe Survey (J-PLUS)(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i Javalambre Physics of the Accelerating Universe Astrophysical Survey (J-PAS)(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które będą prowadzone przez teleskopy Centro de Estudios de Física del Cosmos de Aragón (CEFCA) w Observatorio Astrofísico de Javalambre. Natomiast drugi dotyczył współpracy z dużymi międzynarodowymi projektami, takimi jak Planck czy Baryon Oscillation Spectroscopic Survey (BOSS). Grupa ds. Kosmologii działająca przy CEFCA odpowiadała za wykorzystanie tych przeglądów nieba w badaniach kosmologicznych, we współpracy z J-PAS. Badacze przygotowali algorytmy obliczające dwupunktową statystykę galaktyk i wykorzystujące jako dane wejściowe rozkład gęstości prawdopodobieństwa photo-z. Grupa pracowała także nad technikami rekonstrukcji barionowych oscylacji akustycznych oraz badała czułość obserwacji Javalambre w zakresie przesunięcia ku podczerwieni. Był to ważny aspekt współpracy z misją Planck. Uczeni kierowali pracami nad zintegrowanym efektem Sachsa-Wolfe'a, których owocem jest szereg publikacji. Pełnili też kierowniczą rolę w badaniach nad przepływami zbiorczymi i kinetycznym efektem Siuniajewa-Zeldowicza, które opisano w dwóch kolejnych artykułach. Szczególnie warto wspomnieć o artykule opublikowanym na łamach Physical Review Letters: "Constraints on the Missing Baryon from the Kinetic Sunyaev-Zeldovich Effect in Planck Data", w którym zaprezentowano odkrycie około połowy nieznanych wcześniej barionów występujących we wszechświecie w formie obłoków gazowych otaczających halo. Badania te odbiły się szerokim echem zarówno w środowisku naukowym, jak i w mediach.
Słowa kluczowe
Kosmologia, satelita Planck, wszechświat, promieniowanie, LSSVSCMB, obserwatorium w Javalambre
