Płodność męska na poziomie molekularnym
Coraz więcej danych wskazuje na wzrost częstości występowania przypadków obniżonej liczby plemników w nasieniu i raka jądra. Jako że wiedza na temat genetycznych, epigenetycznych i molekularnych czynników warunkujących biologię plemnika jest ograniczona, zainteresowanie biologią płodności męskiej wzrasta. Finansowany przez UE projekt REPRO-TRAIN (Reproductive biology early research training) ułatwił prowadzenie tych prac dzięki współpracy między czołowymi grupami badawczymi z uczelni wyższych i firm farmaceutycznych z sześciu różnych krajów Europy. Konsorcjum przeprowadziło wszechstronny, interdyscyplinarny program szkoleniowy dla początkujących badaczy. W pierwszym etapie naukowcy korzystali z technologii omicznych na bazie biologii systemów, aby odkryć nowe geny płodności u człowieka i sieci genów, których rozregulowanie powoduje niepłodność. U pacjentów z zaburzeniami płodności wykryto zmienność liczby kopii genów na chromosomie X i niestabilność genomiczną, która wiązała się ze zwiększoną chorobowością. Dodatkowo przypadki rodzinnego obniżenia płodności wykazywały różne mutacje autosomalne genów na tym chromosomie. Podczas badań proteomicznych plemników człowieka naukowcy wykryli zaburzenia ruchliwości i obniżoną kapacytację. Ponadto uzyskali ważną wiedzę o czynnikach epigenetycznych wpływających na profil ekspresji genów swoisty dla poszczególnych etapów rozwoju komórek rozrodczych. Odkryto inhibitory celów epigenetycznych w spermatogenezie i nowotworach złośliwych męskiego układu rozrodczego, jak również potencjalne biomarkery raka gruczołu krokowego. Łącznie wyniki projektu REPRO-TRAIN dostarczyły fundamentalnej wiedzy o procesach fizjologicznych podczas spermatogenezy i o męskim układzie rozrodczym. Co istotne, wiedza ta ma bezpośrednie przełożenie na zastosowania praktyczne, w tym prognozowanie nowotworów złośliwych męskiego układu rozrodczego.
Słowa kluczowe
Andrologia, niepłodność, plemnik, rak jądra, chromosom X, mutacje, proteomika, epigenetyka
