Ochrona dziedzictwa kulturowego wczesnego islamu
Kompleks Khirbet el-Mafjar składa się z dobrze zachowanego pałacu Umajjadów na Bliskim Wschodzie i jest przykładem początków wczesnej architektury islamu. Obecnie jest on istotnym składnikiem tożsamości Palestyńczyków i stanowi ważny element ich dziedzictwa kulturowego. JERICHO (Understanding and preserving early Islamic Jericho: Towards a management plan for the site of Khirbet el-Mafjar (Palestine)) to finansowany ze środków UE projekt, w ramach którego przeprowadzono badania interdyscyplinarne nad tym kompleksem. Oceniono również jego obecny stan. Zespół opracował strategię analityczną w oparciu o metodologię stosowaną w dziedzinie archeologii architektury. W tym celu przeprowadzono kampanie obejmujące wykopaliska i dokumentację. Korzystano z metod teledetekcji i fotogrametrii lotniczej, wykorzystując loty dronem. Dzięki temu odkryto pierwszy meczet do modłów zgromadzeniowych dynastii Umajjadów wśród budynków pałacowych (Qasr). Prace w ramach projektu całkowicie zmieniły dotychczasową wiedzę na temat datowania budynku pałacu, a także całego kompleksu. Zbadano kolejny główny budynek w kompleksie Umajjadów i uzyskano niezwykłe wyniki. Dzięki wykopaliskom w „północnym obszarze” odkryto ślady zajmowania tego miejsca po okresie umajjadzkim. Wyniki świadczą o kontynuacji zajmowania pałacu oraz istnieniu konstrukcji z okresu panowania dynastii Umajjadów. Dzięki teledetekcji pojawiły się nowe pytania o istnienie konstrukcji z czasów rzymskich pod kompleksem budynków Umajjadów. W ramach projektu JERICHO opracowano plan zarządzania w celu promowania rozwoju społeczno-gospodarczego lokalnej społeczności poprzez odpowiedzialny rozwój turystyki kulturowej. Jest to również ważne dla ochrony tego miejsca i identyfikacji jego wartości kulturalnej i historycznej. Dokonano zapisu planu prezentacji w centrum dla zwiedzających na miejscu, wykorzystując techniki ortofotografii, fotogrametrii i wirtualnej rekonstrukcji 3D. Partnerzy stworzyli również komputerowy model 3D budynków. Prace w ramach projektu rzuciły nowe światło na historię Khirbet al-Mafjar, a Ministerstwo Turystyki i Starożytności Palestyny otrzymało pomoc w rozwoju krajowego przemysłu turystycznego. Projekt pomoże również Palestyńczykom wyrazić swoją tożsamość oraz przedstawić narracje historyczne i kulturowe swojego kraju. Stosowane w projekcie metody analityczne i naukowe będą stanowiły praktyczną pomoc między innymi dla architektów, archeologów i specjalistów w dziedzinie dziedzictwa kulturowego.
Słowa kluczowe
Wczesny islam, dziedzictwo kulturowe, Khirbet al-Mafjar, Jerycho, pałac Umajjadów, archeologia
