Zrównoważony rozwój śródziemnomorskich lasów przyniesie korzyści dla każdego
Zmiany klimatu wpływają na wszystkie kraje śródziemnomorskie, jednak z powodu różnego ukształtowania terenu stopień nasilenia tych zmian różni się w całym regionie. W krajach europejskich tereny opuszczone przez ludność wiejską zarastają nowymi, niezagospodarowanymi lasami podatnymi na pożary, epidemie szkodników, choroby czy susze. Jednocześnie kraje Maghrebu, takie jak Tunezja czy Maroko, mierzą się z zupełnie innymi problemami – masowym wyrębem i nadmierną eksploatacją zasobów leśnych. W połączeniu z coraz bardziej gorącym i suchym klimatem działania te powodują alarmujący wzrost szybkości pustynnienia. Aby rozwiązać te problemy, powołano do życia finansowaną ze środków UE inicjatywę MENFRI(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Mediterranean network of forestry research and innovation (MENFRI)). Uczestnicy projektu skupili się na zapewnieniu zrównoważonego wykorzystania ekosystemów leśnych poprzez promowanie innowacyjnych rozwiązań biznesowych i wspomaganie społeczeństwa w adaptacji do zmian warunków środowiskowych. Inicjatywa ta dostarczyła zarządcom lasów narzędzi i informacji, które pomogą ograniczyć skutki zmian klimatu i chronić środowisko naturalne. Ponadto zapewnienie decydentom dostępu do danych naukowych pozwoli im opracowywać bardziej kompleksową i spójną europejską politykę leśną. Poszukiwanie rozwiązania Dr Enrique Doblas, koordynator projektu, wyjaśnia: „Wymiana wiedzy z zakresu zarządzania lasami pomiędzy interesariuszami z obu brzegów Morza Śródziemnego pozwoli opracować wytyczne umożliwiające stworzenie innowacyjnego sektora leśnego. Jasne zasady ochrony ekosystemu i wykorzystania zasobów leśnych zapewnią nowe miejsca pracy oraz rozwój regionu”. Tradycyjne wykorzystanie lasów Maghrebu może stać się źródłem eko-innowacji, które usprawnią zarządzanie nowymi lasami Europy i pomogą zmniejszyć skalę porzucania gruntów. Podobnie dostępne na północy basenu Morza Śródziemnego technologie informacji geograficznej mogą zatrzymać wylesianie się południowej jego części i zachęcić społeczeństwo do prowadzenia bardziej zrównoważonej gospodarki leśnej. Ponadto użycie maszyn leśnych zwiększy udział kobiet, które zwykle zajmują się zbieraniem produktów leśnych, na rynku pracy. Złożona z ekspertów grupa doradcza zidentyfikowała możliwości i potencjalne ograniczenia związane z proponowanym rozwiązaniem. Jak twierdzi dr Doblas: „Do realizacji projektu udało się zaangażować członków Parlamentu Europejskiego, przedsiębiorców, badaczy, zarządców oraz przedstawicieli właścicieli lasów. Podjęliśmy również współpracę z pracownikami socjalnymi dobrze znającymi społeczności wiejskie zależne od zasobów leśnych”. Opracowany przez grupę doradczą raport stanowił podstawę do opracowania wytycznych „Forestry in the Mediterranean guide”(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Do trzech najważniejszych idei nakreślonych w ramach projektu należą waloryzacja zasobów, edukacja i wsparcie polityków wyższego szczebla” – mówi dr Doblas. W trakcie szkoleń z zakresu zakładania własnego biznesu, systemów informacji geograficznej, certyfikacji lasów oraz projektów unijnych wymieniono wiedzę z różnymi podmiotami społecznymi. Innowacyjne podejście Opracowana przez uczestników projektu MENFRI platforma NODE(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Node for opportunities, development and environment) łączy interesariuszy, promując integrację społeczną, tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój gospodarczy i ochronę środowiska. Innowacyjne interdyscyplinarne podejście z pewnością przyczyni się do zwiększenia możliwości rozwojowych lokalnych, krajowych i regionalnych administracji publicznych, lokalnych społeczności, badaczy, przedsiębiorców i szkół w różnych lokalizacjach. Powiązane z platformą NODE narzędzie matchmakingowe Forestry Hub(odnośnik otworzy się w nowym oknie) ułatwia nawiązywanie kontaktów między poszczególnymi podmiotami i zakładanie firm powiązanych z sektorem leśnym. „To pierwszy krok do stworzenia Inkubatora Przedsiębiorczości zajmującego się śródziemnomorskimi lasami” – twierdzi dr Doblas. Promowanie produktów leśnych posiadających certyfikat pochodzenia ze zrównoważonych źródeł, jak również sprawiedliwości społecznej może stać się siłą napędową zrównoważonego rozwoju, przyciągając inwestorów i zachęcając społeczności lokalne do wykorzystywania lasów w sposób przyjazny dla środowiska. Aby wspomóc waloryzację śródziemnomorskich produktów leśnych, uczestnicy projektu MENFRI, przy współpracy z PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification), największą na świecie organizacją zajmującą się zatwierdzaniem systemów certyfikacji zasobów leśnych, zbadali możliwość stworzenia krajowego systemu certyfikacji. „Zrównoważone wykorzystywanie zasobów naturalnych i wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań pozwoli unowocześnić śródziemnomorski sektor leśny, pomoże społecznościom lokalnym oraz przyczyni się do zwiększenia liczby miejsc pracy” – podsumowuje dr Doblas.