Działanie mechanizmów odpornościowych w przypadku zagrożeń związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową
Przez lata jedynym rozwiązaniem proponowanym przez społeczność naukową było stworzenie szczepionek zwiększających odporność na choroby przenoszone drogą płciową. Szczepionki te wywołują odpowiedź immunologiczną w błonach śluzowych żeńskiego układu płciowego i przyczyniają się do powstania pamięci lokalnej w narażonych organach, co pozwala uzyskać lepszą kontrolę nad zakażeniami. Jednakże ograniczona dostępność próbek błon śluzowych kobiet mocno utrudnia możliwość dokładnego przeanalizowania odpowiedzi immunologicznych. Z tego powodu w ramach finansowanego ze środków unijnych projektu FRT-HOMING (Identifying new markers and homing profiles involved in lymphocyte migration to the female reproductive tract) opracowano nowe badanie pozwalające pośrednio ocenić reakcję limfocytów T na określone antygeny. Badacze skupili się na określeniu profilu zasiedlania tkanek przez limfocyty migrujące do żeńskich organów płciowych. Aby osiągnąć ten cel, przeanalizowali możliwość wykorzystania białek adhezyjnych ekspresjonowanych przez efektorowe limfocyty T podczas zakażenia dróg rodnych jako markerów zastępczych odporności na zakażenia narządów płciowych. Zgodnie z hipotezą roboczą projektu FRT-HOMING limfocyty wytworzone w wyniku podania szczepionki lub zakażenia dróg rodnych są przenoszone przez krew, powodując ekspresję swoistej populacji markerów zasiedlania. Konsorcjum zidentyfikowało swoiste receptory integrynowe i zasiedlania ekspresjonowane przez krążące limfocyty, odpowiedzialne za kierowanie tych limfocytów do żeńskiego układu rozrodczego. Naukowcy wyizolowali komórki z krwi pacjentów i modeli zwierzęcych tuż po podaniu szczepionki do błon śluzowych bądź tuż po zakażeniu i zbadali stopień ekspresji genów. W mysim modelu zakażenia pochwy bakteriami Chlamydia badacze odkryli zwiększoną ekspresję receptorów chemokin, takich jak CCR2, CCR5 i CXCR6, oraz integryny CD11c w efektorowych limfocytach T. Podobny profil zaobserwowano u kobiet zmagających się z bakteryjnym zapaleniem pochwy, jednak nie występował on w przypadku jednoczesnych stanów zapalnych skóry czy jelit. Co ważne, ekspresja CD11c wyróżnia populację krążących limfocytów pod względem swoistych zdolności i potencjału do zasiedlania błon śluzowych. Podsumowując, działania prowadzone w ramach projektu FRT-HOMING potwierdziły możliwość wykorzystania pomiaru ilości limfocytów T ekspresjonujących CD11c w krwi jako wskaźnika określającego odporność żeńskich dróg płciowych. W przyszłości pozwoli to opracować skuteczniejsze szczepionki i zwiększyć odporność ochronną na choroby przenoszone drogą płciową.
Słowa kluczowe
Choroby przenoszone drogą płciową, FRT-HOMING, limfocyty T, CCR5, CD11c