Zdrowe płuca dzięki przebieżce w parku
Brak aktywności fizycznej jest związany z występowaniem poważnych chorób niezakaźnych, takich jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Jednak brakuje twardych dowodów łączących poprawę wydolności oddechowej z regularną aktywnością fizyczną. Co ciekawe, kilka spośród dostępnych badań podłużnych wysokiej jakości sugeruje, że ogólnoustrojowy stan zapalny może mieć pewne znaczenie, chociaż ta hipoteza pozostaje niezbadana. Uzupełnienie tej luki w wiedzy może odmienić podejście do wielu chorób układu oddechowego. Finansowany przez UE projekt PAIR przeprowadził badanie mające na celu wzmocnienie dowodów istnienia związku przyczynowo-skutkowego między aktywnością fizyczną a funkcjonowaniem płuc. Obecnie agencje promujące zdrowy tryb życia mają bardziej solidne naukowe dowody, na których opierają swoją działalność doradczą na rzecz społeczeństwa, zachęcając je do zwiększenia poziomu aktywności fizycznej. „Wysnuliśmy hipotezę, że związek między aktywnością fizyczną a funkcjonowaniem płuc będzie najbardziej widoczny wśród osób o wysokim obciążeniu stanami zapalnymi (np. u palaczy, astmatyków czy osób żyjących w środowisku o wysokim stopniu zanieczyszczenia powietrza)”, wyjaśniają koordynatorki projektu PAIR, dr Elaine Fuertes i dr Judith Garcia Aymerich. Dane pochodzące z dwóch dużych badań Badacze projektu PAIR wykorzystali dane pochodzące od prawie 4000 dorosłych osób, które uczestniczyły we wspólnotowej ankiecie dotyczącej stanu zdrowia układu oddechowego. Wyniki wykazały, że osoby, które wykonywały ćwiczenia fizyczne prowadzące do pocenia się lub zadyszki, wykazywały długoterminowo lepszą czynność płuc, co było szczególnie widoczne wśród osób palących. Wskazuje to na znaczenie aktywności fizycznej dla tej grupy ryzyka i wspiera tezę o istnieniu biologicznego związku aktywności fizycznej ze stanem zapalnym. Nadal trwające badanie programu „Horyzont 2020” ALEC (Ageing lungs in European cohorts) także dostarcza ogromną ilość informacji o tym zjawisku w skali międzynarodowej. Będący kluczem do sukcesu projektu PAIR, projekt ALEC przyczynia się do oceny czynników ryzyka dla czynności płuc i jego pogorszenia. Zanieczyszczenie powietrza „Długo utrzymujący się wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza obserwowany w Europie Zachodniej nie neguje korzystnego wpływu aktywności fizycznej na czynność płuc, co wspiera promowanie aktywności na świeżym powietrzu i aktywne metody transportu”, zwraca uwagę dr Garcia Aymerich. Jednakże, ponieważ korzyści wynikające z aktywności fizycznej były nieznacznie mniejsze u osób żyjących na obszarach o bardzo wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza, które nigdy nie paliły, uzasadnione jest także prowadzenie działań na rzecz kontrolowania poziomu zanieczyszczenia powietrza. Był to całkowicie nowy wynik, gdyż dotąd nie przeprowadzono badań, które odnotowały łączny, długoterminowy wpływ uprawiania aktywności fizycznej i związanego z ruchem drogowym zanieczyszczenia powietrza na funkcjonowanie płuc. „Jest tak mimo biologicznej wiarygodności takich powiązań oraz faktu, że ta kombinacja czynników lepiej odzwierciedla rzeczywisty stopień narażenia danej osoby”, twierdzi dr Fuertes. Związek ze stanem zapalnym Zespół projektu PAIR chciał ustalić w jaki sposób ogólnoustrojowy stan zapalny wpływa na związek przyczynowo-skutkowy między regularną aktywnością fizyczną a lepszą czynnością płuc. Przy wykorzystaniu białka C-reaktywnego (CRP), powszechnie stosowanego biomarkera stanu zapalnego, wyniki nie wykazały, że regularna, długoterminowa aktywność fizyczna może obniżyć ogólnoustrojowy stan zapalny, a w konsekwencji, prowadzić do poprawy stanu zdrowia płuc. Jednakże, myśląc o przyszłości, dr Garcia Aymerich popiera prowadzenie dalszych badań nad ogólnoustrojowym stanem zapalnym. „Nasze badanie jako pierwsze wykorzystało analizę mediacji na potrzeby oceny tego kompletnego związku, ale potrzebne są dodatkowe badania, aby potwierdzić nasze wyniki”. W kierunku kolejnych badań Przyszłe badania oparte na szczegółowych i powtarzalnych miernikach dotyczących specyficznych rodzajów aktywności fizycznej powinny wziąć pod uwagę inne biomarkery ogólnoustrojowego stanu zapalnego (np. IL6). Powinny też skoncentrować się na dodatkowych mechanizmach (np. zmianach masy ciała i jego składu czy na mechanice płuc), które mogą również odgrywać ważną rolę mediatora. Po zakończeniu projektu prace będą nadal kontynuowane. Obecnie, wyniki projektu PAIR są włączane do internetowego narzędzia prognozowania ryzyka COPD, jako istotny produkt końcowy współpracy z projektem ALEC, które będzie gotowe do wydania w 2019 r. Dr Fuertes tak podsumowuje: „Wyniki projektu PAIR, w połączeniu z innymi działaniami, będą wykorzystane do poprawy procesu podejmowania decyzji i promowania zmian behawioralnych w odniesieniu do zdrowia układu oddechowego”.
Słowa kluczowe
PAIR, aktywność fizyczna, czynność płuc, biomarker, CRP
