O krok bliżej do stworzenia roślin produkujących leki
Coraz bliższa jest perspektywa stworzenia roślin produkujących leki dzięki przeprowadzeniu nowych badań, podczas których naukowcy zdołali stworzyć rośliny zawierające ziarna z dużą ilością złożonych białek, bardzo przypominających przeciwciała. Wyniki badania, kierowanego przez Flamandzki Międzyuczelniany Instytut Biotechnologii w Belgii (VIB) i finansowanego w ramach projektu UE Pharma-Planta, zostały opublikowane w Internecie przez czasopismo "Proceedings of the National Academy of Sciences". Obecnie wiele leków produkuje się z użyciem bakterii, drożdży lub komórek zwierzęcych genetycznie zmodyfikowanych w celu uzyskania białka ludzkiego, takiego jak przeciwciała. Można je wykorzystać zarówno do celów terapeutycznych, jak i diagnostycznych. Są to skuteczne, choć kosztowne metody produkcji leków, wymagające dobrze wyposażonych laboratoriów oraz wysokich kosztów pracy związanych z utrzymywaniem kultur komórek zwierzęcych. Przez wiele lat naukowcy dążyli do stworzenia roślin zdolnych do produkowania białka z zastosowaniem metod inżynierii genetycznej. Uprawa roślin może odbywać się na dużą skalę i nie wymaga sprzętu zaawansowanego technologicznie. Oznacza to możliwość radykalnego obniżenia kosztów produkcji. Jednakże przez dłuższy czas naukowcom udawało się zastąpić pożądanym białkiem jedynie 1 procent białek zawartych w roślinach. Kilka lat temu zespół badaczy z VIB zmodyfikował roślinę w taki sposób, aby pożądane przeciwciało wytwarzane było w ziarnach. Zastosowana technika była skuteczna: rośliny produkowały ziarna, w których zawartość pożądanego białka stanowiła jedną trzecią całkowitej ilości białka. Oprócz wyższej wydajności, ziarna mają jeszcze dodatkowe zalety w porównaniu z innymi częściami roślin. W przeciwieństwie do liści ziarna można przechowywać przez długi czas bez utraty skuteczności białka. Oznacza to możliwość trzymania rezerwy pod ręką w oczekiwaniu na rzeczywistą potrzebę podania preparatu. Obecnie zespół naukowców z VIB podjął badania idące o krok dalej, uzyskując rzodkiewnik, którego ziarna zawierają bardziej złożone przeciwciało. Jest ono bardzo podobne do swoich odpowiedników znajdujących się w ludzkim organizmie, chroniących komórki przed zapaleniem wirusowym wątroby typu A. Ponadto testy ujawniły, że przeciwciało produkowane przez rośliny jest równie skuteczne jak zwykłe przeciwciała wytwarzane przez organizm człowieka. Zdaniem głównego autora Barta Van Droogenbroecka zdolność roślin do produkowania dużych ilości bardziej złożonych przeciwciał wywołuje duże zainteresowanie. - Teraz, gdy wiemy, że jest to wykonalne, będziemy dalej analizować to zagadnienie w ramach prowadzonych badań - powiedział w rozmowie z serwisem CORDIS Wiadomości. Naukowcy są zwłaszcza zainteresowani stworzeniem roślin, które będą produkować białka zbyt złożone, aby mogły je wytwarzać bakterie lub grzyby. W ramach konsorcjum Pharma-Planta prowadzone są prace nad roślinami, które mogłyby wytwarzać przeciwciała zwalczające wirusa HIV lub wściekliznę. Celem działań partnerów jest wyprodukowanie materiału w ilości wystarczającej do rozpoczęcia próby klinicznej. Ponieważ badania dotyczą roślin genetycznie modyfikowanych, partnerzy uczestniczący w projekcie ściśle współpracują z organami regulacyjnymi w celu zagwarantowania, że zostaną uwzględnione problemy związane z bezpieczeństwem biologicznym.
Kraje
Belgia