Autorzy raportu STOA zalecają: przeciwdziałanie odporności na antybiotyki jest ważniejsze niż poszukiwanie nowych leków
Według autorów raportu opracowanego na zlecenie Naukowej Weryfikacji Rozwiązań Technologicznych (STOA) Parlamentu Europejskiego, środki przydzielone na badanie poważnego problemu rosnącej odporności na antybiotyki powinny raczej zostać wydane na zwalczanie narastania tego zjawiska niż na badania nad nowymi lekami antybiotykowymi. Od czasu odkrycia penicyliny przez Aleksandra Fleminga w 1928 r. antybiotyki wykorzystuje się do leczenia chorób, które wcześniej były śmiertelne, takich jak zapalenie płuc i gruźlica. Środki te przyczyniły się także do postępów w chirurgii, ponieważ poprawiły skuteczność leczenia infekcji. Jednak coraz powszechniejsze stosowanie antybiotyków przekształca się w ich klęskę. Bakterie coraz częściej uodparniają się na leki przepisywane przez lekarzy w celu ich zwalczania, co doprowadza do braku możliwości leczenia chorób, w których mamy do czynienia z bakteriami odpornymi na wiele leków. Głównym czynnikiem, który powoduje powstanie u bakterii odporności na antybiotyki, jest niewłaściwe stosowanie tych środków. Obejmuje ono na przykład stosowanie w przypadku infekcji wirusowych, gdy antybiotyki nie są skuteczne, sprzedaż antybiotyków bez recepty i samoleczenie. Interdyscyplinarna grupa robocza, w skład której weszli badacze z Danii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, badała na zlecenie STOA odporność na antybiotyki i zaproponowała plan działań prezentujący sześć wariantów polityki. Warianty polityki przedstawione są pod czterema hasłami-nagłówkami: koordynacja, standaryzacja, stymulacja i badania. Wśród zaleceń wymienia się zwiększenie roli i możliwości Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w koordynowaniu europejskiej strategii dotyczącej odporności na antybiotyki, zachęcanie do wprowadzania polityki "tylko na receptę", zachęcanie do korzystania z szybkiej diagnostyki oraz wykorzystanie funduszy UE do prowadzenia odpowiednich krajowych kampanii edukacyjnych. W zakresie badań w raporcie zaproponowano przyznanie większych funduszy na aktywne przeciwdziałanie odporności. W badaniach należy się zająć między innymi: poznaniem kulturowych, sytuacyjnych i behawioralnych aspektów stosowania środków przeciwbakteryjnych; kosztami i korzyściami strategii przeciwdziałania; analizą inicjatyw zmierzających do zmniejszenia spożycia antybiotyków i ograniczania rozprzestrzeniania się infekcji; oraz szybkim upowszechnianiem wyników badań. W poprzednich raportach na temat odporności na antybiotyki często zalecano intensyfikację badań nad nowymi lekami antybiotykowymi, ale takie podejście zostało odrzucone w omawianym najnowszym dokumencie. "Nie ma wątpliwości, że w sytuacji braku przeciwdziałania dalszemu rozwojowi odporności na antybiotyki takie leki będą niezwykle potrzebne. Jednak wypełnienie dzisiejszych systemów analitycznych nowymi odkryciami, a następnie przekształcenie ich w nowe leki zajmie trochę czasu", stwierdza grupa ekspertów. W raporcie podano trzy powody, dla których poszukiwanie nowych leków nie jest najlepszym rozwiązaniem: dynamika wzrostu odporności na antybiotyki wyprzedza obecnie tempo rozwoju badań nad środkami przeciwbakteryjnymi, co stwarza sytuację wysokiego ryzyka, którą należy się pilnie zająć; możliwości leczenia infekcji nowymi środkami przeciwbakteryjnymi zmniejszą się, jeżeli odporność nie zostanie wyeliminowana, zanim dotrą one na rynek; oraz brak gwarancji, że nowe leki zostaną odkryte lub opracowane na czas. "Dlatego grupa robocza jest przekonana, że jeśli na prace związane z odpornością na antybiotyki mają być wydane dodatkowe środki, natychmiastowe i wspólne działanie ukierunkowane na zwalczanie odporności na antybiotyki przyniesie o wiele większą korzyść dla społeczeństwa niż zwiększanie publicznych nakładów na B+R [badania i rozwój] w dziedzinie antybiotyków", podsumowują autorzy raportu.