Zmiana czasu na letni zakłóca zegar biologiczny
Podczas gdy Europa czyni przygotowania do cofnięcia zegarów o godzinę i przestawienia się na czas zimowy, finansowany przez UE projekt EUCLOCK przynosi dobrą wiadomość: ludzki zegar biologiczny z reguły dosyć łatwo przystosowuje się do jesiennej zmiany czasu. Natomiast fakt, że tego samego nie można powiedzieć o przestawieniu się wiosną na czas letni, kiedy to zegary przesuwa się o godzinę do przodu, jest złą wiadomością. I chociaż jedna czwarta ludności świata mieszka w krajach, w których obowiązuje czas letni, jego wpływ na fizjologię i zachowanie badano jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Synchronizacja ludzkiego zegara biologicznego z otoczeniem przebiega pod wpływem światła dziennego, a nagła zmiana czasu wschodu słońca w znacznym stopniu zakłóca ten rytm. - Powszechnie uważa się, że wymuszona zmiana czasu na letni to "tylko godzina" różnicy, ale z punktu widzenia sezonowych zmian zegara dobowego jej skutki są o wiele poważniejsze - powiedział profesor Till Roenneberg z Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana w Monachium w Niemczech. W trakcie przeprowadzonych ostatnio badań, których wyniki opublikowano w czasopiśmie "Current Biology", profesor Roenneberg i jego koledzy sprawdzali modele snu w grupie liczącej ponad 50 000 osób. Zespół stwierdził, że podczas obowiązywania czasu standardowego godziny snu w dniach wolnych od pracy dopasowują się do sezonowych zmian czasu wschodu słońca, ale zależność ta nie występuje w okresie obowiązywania czasu letniego. Naukowcy poddali następnie szczegółowej analizie rozkład fazy snu i aktywności w grupie 50 osób. Badania prowadzono dwukrotnie przez okres ośmiu tygodni, podczas których następowała zmiana czasu na letni. Uwzględnili w nich indywidualny chronotyp każdej z badanych osób - czy była "porannym skowronkiem", czy też "nocną sową". Stwierdzili, że przy jesiennej zmianie z czasu letniego na zimowy przestawienie fazy snu i aktywności przebiegało łatwo; natomiast wiosną przy przestawianiu czasu na letni pora szczytowego poziomu aktywności nie ulegała zmianie. Szczególnie niekorzystny wpływ tej zmiany czasu zaobserwowano u osób charakteryzujących się późnym chronotypem, wykazujących tendencję do zasypiania i wstawania o późniejszej porze. - Uzyskane przez nas wyniki świadczą o tym, że u ludzi zegar dobowy nie przystosowuje się do zmiany czasu na letni - powiedział profesor Roenneberg. - Jest to szczególnie widoczne wiosną u osób charakteryzujących się późnym chronotypem - wystarczy przyjrzeć się modelom ich aktywności dziennej. Zasadniczo ich zegar biologiczny zachowuje ustawienie odpowiadające standardowemu czasowi zimowemu, podczas gdy w okresie letnim osoby te są zmuszone do przestawienia swojej aktywności społecznej zgodnie z przesuniętym czasem. - Jest jeszcze o wiele za wcześnie na stwierdzenie, czy czas letni wywiera poważny i długoterminowy wpływ na zdrowie, ale uzyskane przez nas wyniki wskazują, że problem należy traktować poważnie i poddać to zjawisko dalszym badaniom.