Polarstern zmierza w kierunku Antarktyki
W dniu 22 listopada niemiecki statek badawczy Polarstern opuścił Kapsztad wyruszając w swoją 24. podróż w rejon lodowatych wód Oceanu Południowego. Na pokładzie statku jest 53 naukowców ośmiu narodowości, którzy w ramach Międzynarodowego Roku Polarnego przeprowadzą badania związane z klimatem. Naukowcy realizujący projekt ANDRILL w innej części Antarktyki uznają za wielki sukces swój drugi sezon wierceń poniżej dna morskiego. W czasie dziesięciotygodniowej wyprawy badacze z Polarsternu będą badać prądy oceaniczne i różnorodność biologiczną w Morzu Łazariewa oraz we wschodniej części Morza Weddella. - Nasze projekty badawcze pomogą w lepszym zrozumieniu procesów fizycznych i biologicznych, które towarzyszą Antarktycznemu Prądowi Okołobiegunowemu i ruchowi cyrkulacyjnemu Weddella; obydwa te zjawiska odgrywają kluczową rolę z punktu widzenia klimatu Ziemi - wyjaśnił główny naukowiec, profesor Ulrich Bathmann z Instytutu Badań Polarnych i Morskich im. Alfreda Wegenera. Naukowcy skoncentrują swoje wysiłki na trzech projektach Międzynarodowego Roku Polarnego: SCACE ("Synoptic Circum-Antarctic climate and ecosystem study"- "ogólne badania nad klimatem i ekosystemem okołobiegunowym"), LAKRIS ("Lazarev Sea krill study"- "badanie populacji kryla w Morzu Łazariewa") oraz ANDEEP-SYSTCO ("Antarctic benthic deep-sea biodiversity: colonisation history and recent community patterns - system coupling" - różnorodność biologiczna w przydennej części mórz głębokich: historia kolonizacji i aktualne modele środowiskowe - sprzężenie systemów"). Jak sama nazwa wskazuje, projekt SCACE polega na badaniu wzajemnych relacji fizycznych i biologicznych występujących w Antarktycznym Prądzie Okołobiegunowym. Ten potężny prąd otacza cały kontynent Antarktydy i łączy wszystkie wielkie oceany. - Ten wielki prąd oceaniczny przenosi zarówno energię cieplną, jak i słodką wodę, odgrywa główną rolę w całym oceanicznym obiegu materiału rozpuszczonego i obejmuje wiele odrębnych ekosystemów, które mogą się wzajemnie zastępować wraz ze zmieniającymi się systemami klimatycznymi - powiedział profesor Bathmann. - Glony planktonowe, które tam występują, posiadają wielkie możliwości wchłaniania dwutlenku węgla pochodzącego z atmosfery. Ocean Południowy jest szczególnie wrażliwy na zmiany klimatyczne, a dane zgromadzone przez zespół SCACE posłużą jako przydatny punkt odniesienia dla ilościowego określenia przyszłych zmian. Projekt LAKRIS dotyczy maleńkich stworzeń, zwanych krylem, które są podobne do krewetek. Naukowcy będą badać cykl życia, rozmieszczenie i fizjologię populacji kryla w Morzu Łazariewa. Przedmiotem szczególnego zainteresowania badaczy jest zdolność dostosowania się kryla do potencjalnych zmian środowiskowych. Głębokie morze wokół Antarktydy to główny cel trzeciego projektu, ANDEEP-SYSTCO. W ramach tego projektu badacze będą obserwować interakcje między atmosferą, słupem wody i dnem morskim, na głębokości kilku tysięcy metrów. - Z uwagi na to, że badania naukowe dotyczące głębokich mórz nadal prowadzą nas w nieznane rejony, spodziewamy się pewnych nowych i fascynujących spostrzeżeń związanych z różnorodnością biologiczną w oceanie, a może nawet odkrycia wcześniej nieznanych gatunków - zauważył profesor Bathmann. Projektem ANDEEP-SYSTCO kierować będzie profesor Angelika Brandt z Uniwersytetu w Hamburgu. Na początku bieżącego roku była ona członkiem zespołu, który w artykule opublikowanym w czasopiśmie "Nature" przedstawił wysoki poziom różnorodności odkrytej w głębiach Oceanu Południowego. Tamte prace były również oparte na badaniach przeprowadzonych na pokładzie statku Polarstern. W innym miejscu Antarktyki dobiega końca drugi sezon wierceń w ramach projektu ANDRILL (Antarktyczne wiercenia geologiczne). W ocenie naukowców uczestniczących w tym międzynarodowym projekcie, efekt "przeszedł wszelkie oczekiwania". Zespół przeprowadzający wiercenia wydobył dotychczas z dna morza w McMurdo Sound rdzeń skalny o długości ponad 1000 metrów, co oznacza, że jest to najdłuższy rdzeń skalny wywiercony na Antarktydzie. Celem tegorocznych wierceń było wydobycie osadu pochodzącego z miocenu. 17-14 milionów lat temu Ziemia przeszła z okresu klimatu ciepłego do klimatu znacznie chłodniejszego. W tym czasie w rejonie Antarktydy Wschodniej wytworzyła się quasi-stała warstwa lodu. - To wszystko, na co liczyliśmy - powiedział o nowym rdzeniu David Harwood z University of Nebraska-Lincoln. - Jeżeli łącznie uwzględnić uzyskany przez nas w roku ubiegłym otwór wiercony i otwór obecny, z okresu bezpośrednio go poprzedzającego, wówczas jest to ponad dwa kilometry przeszłości geologicznej. To niezwykłe, co udało się nam odczytać. W rdzeniu mamy do czynienia z dużą różnorodnością, jest to naprawdę więcej niż możemy w danym momencie przyswoić. Upłynie trochę czasu, zanim w pełni będzie można przeanalizować informacje na temat paleo-środowiska i paleo-klimatu, zawarte w rdzeniu. - Teraz musimy uzyskać pełniejszą dokumentację na temat rdzenia z okresu środkowego miocenu i zająć się okresem chłodniejszym, a to był jeden z naszych kluczowych celów - powiedział Fabio Florindo z włoskiego Krajowego Instytutu Geofizyki i Wulkanologii. - Gdy zestawimy nasze znalezisko z dokumentacją ubiegłego sezonu, dowiemy się wielu istotnych rzeczy. To fascynująca wiedza i odbije się szerokim echem w środowisku naukowym. Wycinki rdzenia będą poddane krótkiemu badaniu na Antarktyce zanim zostaną wysłane do zakładu badawczego antarktycznej geologii morskiej w Uniwersytecie Stanowym Florydy w celu ich przechowania i przeprowadzenia długofalowych badań.
Kraje
Antarktyda