Wyniki badań budzą niepokój ze względu na wpływ azotu na środowisko
Międzynarodowa grupa naukowców w dwóch artykułach opublikowanych w czasopiśmie Science ostrzega przed wpływami nadmiernych emisji azotu, powstających w wyniku produkcji żywności i energii, na globalny ekosystem. Twierdzą oni, iż wytwarzany przez człowieka reaktywny azot gromadzi się w glebie, wodzie, atmosferze oraz przybrzeżnych wodach oceanicznych, i przyczynia się do efektu cieplarnianego, smogu, zamgleń, kwaśnych deszczów, przybrzeżnych ¿martwych stref¿ oraz spadku zawartości ozonu w stratosferze. Prace były współfinansowane przez UE. Dr James Galloway z University of Virginia w Stanach Zjednoczonych, który brał udział w obu projektach, uważa, że ¿Społeczeństwo nie wie jeszcze zbyt wiele o azocie, ale z wielu powodów to jest naprawdę tak ważne zagadnienie, jak kwestia dwutlenku węgla, a z powodu interreakcji azotu i węgla kwestia zapewnienia mieszkańcom globu żywności i energii bez szkody dla środowiska staje się niebywałym wyzwaniem¿. ¿Gromadzimy reaktywny azot w środowisku w tempie alarmującym, a to może stać się tak poważne jak wprowadzanie do atmosfery dwutlenku węgla.¿ Azot występuje w środowisku w stanie naturalnym i stanowi do 78% atmosfery ziemskiej. W swoim stanie obojętnym jest on nieszkodliwy. Niemniej, ogromne ilości azotu i związków azotu uwalniane podczas masowej produkcji nawozów oraz spalania paliw kopalnych są wysoce reaktywne. ¿Azot jest potrzebny do uprawy produktów żywnościowych, ale z powodu nieskuteczności wchłaniania azotu przez rośliny i zwierzęta, jedynie około od dziesięciu do 15% reaktywnego azotu zostaje wprowadzone do organizmu człowieka w postaci żywności. ¿Reszta zostaje utracona na rzecz środowiska i jest wprowadzana do atmosfery poprzez spalanie¿ - wyjaśnia dr Galloway. Pojedynczy atom azotu może spowodować całą kaskadę wydarzeń, zakłócając naturalną równowagę ekosystemów i w końcu wywrzeć wpływ na zdrowie człowieka. Na przykład, atom azotu, który osadzi się w jeziorze jako kwas azotowy może zabijać ryby i owady. Może wtedy również zostać przeniesiony do oceanu, gdzie może przyczynić się do zakwitów wody - masowego rozwoju fitoplanktonu - i martwych stref. W końcu atom może dostać się ponownie do atmosfery, gdzie jako tlenek azotu, ponownie będzie się przyczyniał do efektu cieplarnianego oraz do niszczenia ozonu atmosferycznego. Skupiając się na wpływie azotu na oceany, jedno z badań dodaje, iż chociaż azot jako nawóz zwiększa morską aktywność biologiczną i w ten sposób podnosi możliwość oceanu pochłaniania dwutlenku węgla (CO2) o około 10%, ale jednocześnie ten efekt powoduje wytwarzanie szkodliwych tlenków azotu (N2O). ¿Działalność człowieka w ostatnim stuleciu silnie wpłynęła na naturalny obieg azotu - być może nawet bardziej niż na obieg atomów węgla - i przewidujemy, że szkodliwe działania będą nadal rosły¿ - komentuje profesor Peter Liss z brytyjskiego University of East Anglia, który pracował nad jednym z projektów. Podkreśla on, że jedynymi rozwiązaniami są zmniejszenie użycia nawozów azotowych oraz redukcja emisji spalin samochodowych. ¿Kluczową sprawą jest, by politycy podjęli działania prowadzące do zatrzymania tych zjawisk. ¿Użyźnianie oceanu w wyniku działań człowieka ma ważny wpływ na wymianę gazów cieplarnianych - dwutlenku węgla i tlenku azotu - i powinno zostać uwzględnione w przyszłych scenariuszach zmian klimatycznych¿ twierdzi profesor Robert Duce z Texas A&M University, główny autor jednego z artykułów. Zgadza się z tym dr Galloway: ¿Wkrótce musimy rozpocząć zarządzanie korzystaniem z azotu w zintegrowany sposób poprzez zmniejszenie poziomu wytwarzania reaktywnego azotu z zachowaniem wytwarzania wystarczającej ilości żywności i energii dla zaspokojenia potrzeb rosnącej populacji.¿ Badania są wynikiem różnych projektów finansowanych przez Komisję Europejską w ramach Szóstego Programu Ramowego (FP6), Europejską Fundację Naukową (ESF) i jej inicjatywę Europejski Program Współpracy w Dziedzinie Badań Naukowo-Technicznych (COST).