Jak implicytne stereotypy wpływają na równość płci w nauce
Nowe badania wskazują, że implicytne stereotypy mogą mieć wpływ na równość płci w nauce i wyniki w matematyce. Wyniki opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) pokazują, że ponad dwie trzecie badanych kojarzy naukę głównie z mężczyznami. Jak mówią badacze 70% z ponad 500.000 uczestników sondażu, w którym wzięli udział Czesi, Polacy i Węgrzy, wiąże naukę bardziej z mężczyznami niż z kobietami. Uzyskane wyniki wskazują także na to, że chłopcy na poziomie ósmej klasy osiągają lepsze wyniki z przedmiotów ścisłych i matematyki w krajach, których obywatele posiadają utrwalone stereotypy implicytne. "Skorelowaliśmy nasze dane z pomiarem faktycznych osiągnięć w przedmiotach ścisłych wśród ośmioklasistów w tych 34 krajach i stwierdziliśmy, że tam gdzie przepaść między płciami jest największa - gdzie chłopcy osiągali znacznie lepsze wyniki z matematyki i przedmiotów ścisłych niż dziewczęta - obecny był najsilniejszy implicytny stereotyp nauki jako dziedziny męskiej" - wyjaśnia kierownik projektu, profesor Brian Nosek z Uniwersytetu Virginia w USA. Wyniki badań sugerują, że implicytne stereotypy mogą także przyczyniać się do unikania przedmiotów ścisłych przez kobiety i dziewczęta w przeciwieństwie do ich rówieśników przeciwnej płci. "Stwierdziliśmy ogólną tendencję w każdym z badanych krajów: [...] na ogół ludzie łatwiej kojarzą naukę jako taką z mężczyznami niż z kobietami" - dodaje profesor Nosek. Badania stanowiły część projektu Implicytność wykorzystującego naukowo-edukacyjną witrynę internetową, której użytkownicy mogli wypełnić test implicytnych skojarzeń, aby zmierzyć tego typu skojarzenia u siebie. Informacje o wynikach z przedmiotów ścisłych i matematyki w 34 krajach pochodziły z projektu "Badanie międzynarodowych trendów w matematyce i przedmiotach ścisłych" i zostały porównane z danymi nt. stereotypów zebranymi w ramach projektu Implicytność. Naukowcy nie stwierdzili różnic pomiędzy płciami w tendencji do implicytnego stereotypizowania nauki jako dziedziny męskiej. Respondenci i respondentki "wykazywali równie silne skojarzenia nauki z mężczyznami". W ramach sondażu proszono badanych o szybkie skategoryzowanie słów reprezentujących płeć męską, np. "on" lub "syn", albo płeć żeńską, np. "ona" czy "matka", a także słów reprezentujących naukę, np. "chemia" lub "fizyka", bądź humanistykę, jak np. "historia" albo "literatura". Większość respondentów kategoryzowała męskie słowa z terminami naukowymi szybciej niż żeńskie. "Uczestnicy są często zaskoczeni dowiadując się, że noszą w sobie podświadome uprzedzenia w związku z płcią, rasą czy religią, które znacznie się różnią od wyznawanych przez nich poglądów" - wyjaśnia profesor Fred Smith z Uniwersytetu Virginia. Naukowcy zauważyli także, jak rozbieżność pomiędzy przekonaniami implicytnymi a eksplicytnymi oraz ich związek z zachowaniem pokazują, że automatyczne, implicytne reakcje, jak również przemyślane, eksplicytne przekonania odgrywają istotną rolę w zachowaniach. "Kultura to potężna siła kształtująca przekonania i zachowania swoich przedstawicieli" - mówi profesor Nosek. "Nawet jeśli zmienią się eksplicytne przekonania danej osoby, osad kulturowy może nadal trwać w pamięci i wpływać na zachowania." Jak podsumowuje profesor Nosek: "Jeśli poszczególne kraje chcą zwiększyć swoją konkurencyjność w nauce i technice, być może powinny przyjrzeć się swojemu środowisku społecznemu i czynnikom społecznym, takim jak implicytne stereotypy istniejące w kulturze, oraz temu jak utrudniają one kobietom - które stanowią ponad połowę potencjału intelektualnego - udział w rozwoju naukowym i technicznym."
Kraje
Czechy, Węgry, Polska, Stany Zjednoczone