Film z narodzin gwiazdy
Nowe, niezwykłe zdjęcia z kosmicznego teleskopu podczerwonego Herschel Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) pokazują gwiazdy na różnych etapach formowania się. Naukowcy przewidują, że w ciągu kolejnych mniej więcej 100.000 lat pewien konkretny zarodek gwiezdny przekształci się w jedną z największych gwiazd w naszej galaktyce. Zdjęcia z teleskopu sugerują, że ta gwiazda-dziecko, usadowiona w chmurze RCW 120, gdzie formują się gwiazdy, ma już masę 10 razy większą od Słońca. Kiedy tworzy się gwiazda, otaczający pył i gaz zaczynają się nagrzewać i emitować światło na falach dalekiej podczerwieni. Fale o tej długości są niemal zawsze blokowane przez atmosferę Ziemi, co sprawia, że narodziny gwiazd można obserwować wyłącznie z kosmosu. Teleskop Herschel wystrzelono w kosmos 14 maja 2009 r. wraz z sondą Planck ESA. Jak na razie jest to największy teleskop astronomiczny, jaki kiedykolwiek wysłano (jego główne lustro jest cztery razy większe od największego z wcześniejszych kosmicznych teleskopów podczerwieni). Pierwsza paczka wyników dostarcza informacji na temat regionów formowania się gwiazd w naszej galaktyce i poza jej granicami, takich jak chmury formujące gwiazdy na całej Drodze Mlecznej, oraz obrazy tysięcy galaktyk obsesyjnie tworzących gwiazdy. Odkrycia już teraz poddają w wątpliwość aktualne teorie i wskazują nowe ścieżki badań naukowych. Jeżeli chodzi o dużą gwiazdę-dziecko w chmurze RCW 120, dr Annie Zavagno z Laboratoire d'Astrophysique de Marseille we Francji mówi, że gwiazda - rzecz niesamowita - jest dopiero na etapie rozwoju. "Według obecnego stanu wiedzy nie powinny powstawać gwiazdy większe od ośmiokrotności masy Słońca" - wyjaśnia dr Zavagno. Teoria ta mówi, że intensywne światło emitowane przez dużą gwiazdę niszczy chmurę, w której gwiazda się urodziła zanim zdąży ona zakumulować więcej masy. Niemniej te "niemożliwe" gwiazdy powstają, a niektóre z nich osiągają nawet 150 mas Słońca. Dzięki danym dostarczonym przez teleskop Herschel naukowcy mają teraz możliwość badania jednej z tych wielkich gwiazd w początkowym stadium. "Przed nastaniem teleskopu Herschel nie było jasne, w jaki sposób materiał na Mlecznej Drodze gromadził się, osiągając wystarczająco duże gęstości i niskie temperatury, aby formować gwiazdy" - dodaje dr Sergio Molinari z włoskiego Istituto di Fisica dello Spazio Interplanetario w Rzymie. Obraz z teleskopu pokazuje teraz, że zarodki gwiazd najpierw pojawiają się wewnątrz strumieni żarzącego się pyłu i gazu, które tworzą łańcuchy wylęgarni gwiazd długie na dziesiątki lat świetlnych. Następnie łańcuchy te rozsiewają po galaktyce nowo powstałe gwiazdy. Oprócz obserwacji gwiazd teleskop Herschel dokonał również pierwszego w kosmosie odkrycia nowej, elektrycznie naładowanej "fazy" wody. Światło ultrafioletowe w chmurach, otaczające młode gwiazdy przepompowuje się przez gaz i może wytrącić elektron z molekuły wody. Dr Arnold Benz z Eidgenössische Technische Hochschule (ETH) w Zurychu, Szwajcaria, powiedział, że odkrycie zjonizowanej pary wodnej było całkowitym zaskoczeniem. "Oznacza ono, że na początkowych etapach formowania zachodzą gwałtowne procesy, które prowadzą do rozległego promieniowania energetycznego w chmurze." Wszystkie te wyniki pokazują, że teleskop Herschel może dostarczyć znacznie więcej danych na temat regionów formowania się gwiazd. "To cały czas wczesny etap pracy teleskopu Herschel i zaledwie początek całej wiedzy, jaką zyskamy w kolejnych latach tej misji" - podsumowuje dr Göran Pilbratt, naukowiec pracujący nad projektem Herschel.
Kraje
Szwajcaria, Francja, Włochy