Super lasery w Europie? No pewnie!
Zdobycie i utrzymanie silnej pozycji na europejskich i światowych rynkach technologicznych należy do ważniejszych priorytetów UE. W osiągnięciu tego celu pomaga projekt ELI (Infrastruktura ekstremalnego światła), który otrzymał 6 mln EUR z budżetu "Infrastruktury badawcze" Siódmego Programu Ramowego (7PR) na zbudowanie lasera wystarczająco silnego, aby rozbijać fotony na pary elektron-pozytron. Pierwsze cztery lasery dużej mocy zostaną zbudowane w Europie Wschodniej - najpierw trzy, a później czwarty. Pierwszy super laser, który ma być zlokalizowany w pobliżu czeskiego miasta stołecznego Praga, osiągnie poziom biliona megawatów, czyli około 100 razy większą moc niż dostępna obecnie. Partnerzy projektu podkreślają, że podstawowym celem projektu ELI jest służyć za narzędzie badawcze. Ten typ super lasera może odegrać kluczową rolę w opracowywaniu nowych metod diagnostyki i leczenia nowotworów, a także pomóc w pogłębieniu naszej wiedzy o biologii molekularnej i nanonauce. Można by również wykorzystać go do rozwiązywania wielu innych problemów, jakie leżą na sercu ekologom, jak np. utylizacja odpadów nuklearnych. Jak podają czeskie źródła, laser ELI to trudna zdobycz, bowiem pięć krajów stanęło w szranki, by go umieścić u siebie. To jednak Czechy staną się silnym graczem w dziedzinie badań optycznych i fotonicznych dzięki projektowi ELI. W ciągu ostatniej dekady to państwo członkowskie UE było gospodarzem systemu PALS (Precision Automated Laser Signals), który jest jednym z najbardziej zaawansowanych systemów laserowych w Europie. Wedle planu eksploatacja super lasera rozpocznie się w ciągu najbliższych czterech lat w Dolni Brezany, mieście położonym na południe od Pragi. Laser będzie mieć postać bardzo krótkich impulsów wysokoenergetycznych cząstek i wiązek promieniowania. Węgry i Rumunia mają być kolejnymi lokalizacjami super laserów. Źródła podają, że każdy projekt będzie się specjalizować w innych obszarach badawczych. Niemniej wszystkie one wniosą wkład w budowę czwartego super lasera, który będzie mieć podwójną moc trzech laserów. Czwarty laser osiągnie wydajność 200 petawatów na godzinę, co zdaniem ekspertów jest teoretyczną wartością graniczną dla laserów. Źródła podają, że całkowity koszt budowy wyniesie 700 mln EUR. Projekt ELI zgromadził niemal 40 instytucji badawczych i akademickich z 13 państw członkowskich UE. Koordynowany przez Centre National de la Recherche Scientifique we Francji zajmuje się trzema obszarami: 1) nauka o ultrawysokim polu, badająca interakcje laser-materia w przedziale energii, w którym postulaty teorii względności mogą okazać się niesłuszne; 2) nauka o laserach attosekundowych, której przedmiotem jest badanie dynamiki elektronów w atomach, molekułach, plazmach i ciałach stałych pod kątem czasowym w skali attosekundowej; oraz 3) nauka o wiązkach wysokoenergetycznych, koncentrująca się na opracowaniu i wykorzystaniu wydzielonych linii wiązek z ultrakrótkimi impulsami promieniowania wysokoenergetycznego i impulsami osiągającymi niemal prędkość światła. Ważny wkład w projekt wnieśli eksperci z Bułgarii, Czech, Francji, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Niemiec, Polski, Portugalii, Rumunii, Węgier, Wlk. Brytanii i Włoch.Więcej informacji: ELI: http://www.extreme-light-infrastructure.eu/(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Infrastruktury badawcze w 7PR: http://cordis.europa.eu/infrastructures/(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Czechy, Francja, Węgry, Rumunia