Więcej o czynnikach wywołujących trzęsienia ziemi na Pacyfiku
Międzynarodowy zespół naukowców wydobywa na światło dzienne mechanizmy wywołujące duże, niszczycielskie trzęsienia ziemi, takie jak Tohoku, które nawiedziło Japonię w marcu bieżącego roku. Naukowcy, pracujący pod kierunkiem Uniwersytetu we Florencji, Włochy, zebrali nowe próbki skał i osadów z głębin Oceanu Spokojnego. Zespół pozyskał niemal 1.500 metrów rdzenia z dna oceanicznego w pobliżu wybrzeża Kostaryki w Ameryce Południowej. Próbki pobrane z naukowego statku wiertniczego JOIDES Resolution w czasie ostatniej ekspedycji IODP (Zintegrowany program odwiertów oceanicznych) na potrzeby projektu CRISP (Sejsmogeneza Kostaryki), dostarczają ważnych informacji o 2 mln lat aktywności tektonicznej wzdłuż granicy sejsmicznej płyty. Naukowcy twierdzą, że próbki posłużą do pogłębienia wiedzy na temat procesów, które sterują elementami wywołującymi duże trzęsienia ziemi w strefach subdukcji, gdzie jedna płyta wsuwa się pod drugą. "Wiemy, że do aktywności sejsmicznej przyczyniają się różne czynniki" - mówi profesor Paola Vannucchi z Uniwersytetu we Florencji, która kierowała ekspedycją wraz z dr Kohtaro Ujiie z Uniwersytetu w Tsukubie, Japonia. "Obejmują one rodzaj skał i ich skład, różnice temperatur oraz ruchy wody w skorupie Ziemi, ale to czego nie rozumiemy do końca to sposób wchodzenia we wzajemne interakcje tych czynników oraz to, czy jeden może być ważniejszy od drugiego w wywoływaniu trzęsień o różnych magnitudach. W czasie ekspedycji pozyskaliśmy rozstrzygające próbki, by odpowiedzieć na niektóre z tych fundamentalnych pytań." Ponad trzy czwarte trzęsień ziemi o magnitudzie minimum 8,0 ma miejsce wzdłuż stref subdukcji. Pod Oceanem Spokojnym spotykają się tego typu granice, które eksperci nazywają granicami zbieżnymi. W szczególności występują one wzdłuż wybrzeży wschodniego Pacyfiku, od amerykańskiego stanu Alaska na północy po Patagonię, obszar między Argentyną a Chile na południu, oraz od Tonga, Wysp Mariańskich i Nowej Zelandii po Japonię i Aleuty. Naukowcy dążą w szczególności do zbadania obszaru, w którym obecne są mechanizmy wywołujące duże trzęsienia ziemi. W ciągu miesiąca eksperci wraz załogą wykonali cztery odwierty, wydobywając próbki rdzeniowe osadów piaskowych i glinopodobnych oraz skały bazaltowej. Naukowcy z projektu CRISP zaznaczyli we wstępnym raporcie opublikowanym w czerwcu, że odkryli dowody na silne osiadanie, czy też zatapianie, granicy zbieżnej Kostaryki w połączeniu z dużymi ilościami osadów uwalnianych z kontynentu i gromadzonych w ciągu ostatnich 2 mln lat. "Próbki osadów dostarczają nowych informacji o odmiennych parametrach, które mogą regulować stan mechaniczny granicy sejsmicznej płyt na głębokości" - zauważa dr Ujiie. "Wiedza o tym, jak płyty wchodzą w interakcję wzdłuż uskoku, który wyznacza ich granicę, ma zasadnicze znaczenie dla interpretacji zachowania i częstotliwości trzęsień ziemi w tym regionie." Profesor Vannucchi zauważa: "Wiemy teraz na przykład, że płyny z głębszych obszarów systemu strefy subdukcji przesiąkały przez warstwy osadów. Badanie składu i objętości tych płynów oraz sposobu ich przemieszczania się przez osady pozwala nam lepiej zrozumieć powiązanie między transferem chemicznym, termicznym i transferem mas w dnie morskim a generującym trzęsienia ziemi, czy inaczej sejsmogenicznym, regionem granicy płyt. Mogą one być ze sobą skorelowane." Inni członkowie zespołu analizują obecnie rdzenie pozyskane w czasie ekspedycji. Wstępne wyniki zostaną zaprezentowane w sierpniu na Uniwersytecie A&M w Teksasie, USA. Zespół CRISP przewiduje powrót na to samo stanowisko odwiertów w przyszłości, aby pobrać próbki bezpośrednio z granicy płyt i strefy uskoku przed i po aktywności sejsmicznej w regionie. Odkrycie zmian przez naukowców może rzucić nowe światło na genezę trzęsień ziemi. Ekspedycja jest jedyna w swoim rodzaju, ponieważ prowadzone prace stawiają sobie za cel właściwości erozyjnych granic zbieżnych, gdzie procesy subdukcji "nadgryzają" nadrzędne płyty. Naukowcy zauważają, że granice płyt poprzecinane są rowami z cienką pokrywą z osadów, poniżej 400 metrów, oraz cechują się szybką konwergencją płyt i sporą sejsmicznością.Więcej informacji: Zintegrowany program odwiertów oceanicznych: http://www.iodp.org/ Uniwersytet we Florencji: http://www.unifi.it/mdswitch.html
Kraje
Kostaryka, Włochy, Japonia, Stany Zjednoczone