Komórki NK: modus operandi
W nowym, finansowanym ze środków UE badaniu grupa brytyjskich naukowców wykazuje, że krwinki białe zabijają chorą tkankę, wykorzystując śmiercionośne granulki. Zespół badaczy z Imperial College w Londynie i Uniwersytetu w Oksfordzie opisał w czasopiśmie PLoS Biology, jak za pomocą laserowych szczypiec optycznych i mikroskopu wykorzystującego technologię super rozdzielczości udało się zaobserwować wewnętrzną pracę krwinek białych w rozdzielczości, której jeszcze nigdy nie wykorzystywano w badaniach naukowych. Badanie, częściowo sfinansowane ze środków Europejskiego Stypendium Rozwoju Kariery programu Marie Curie w ramach siódmego programu ramowego UE (7PR), koncentrowało się na tzw. komórce NK (od ang. natural killer, naturalny zabójca), która chroni organizm, rozpoznając i zabijając chorą tkankę. Naukowcy odkryli, że aby utworzyć otwór, przez który dostarczane są granulki ze śmiercionośnym enzymem, komórka NK zmienia swój szkielet białek wiążących aktynę na wewnętrznej stronie błony. Dr Alice Brown z Imperial College w Londynie, jeden naukowców biorących udział w badaniu, mówi: Te dawniej niewykrywalne zdarzenia wewnątrz komórek możemy teraz oglądać w niezwykle wysokiej rozdzielczości. To naprawdę niesamowite zobaczyć, co dzieje się, gdy komórka NK przystępuje do działania. Naukowcy mają nadzieję, że lepsze poznanie sposobu, w jaki komórki NK rozpoznają szkodliwe komórki i inicjują proces zabijania, powinno przynieść korzyści ochronie zdrowia i pomóc w opracowaniu nowych leków. Komórki NK są istotne dla naszej reakcji immunologicznej na wirusy i szkodliwe tkanki, takie jak guzy nowotworowe. Mogą także odgrywać rolę przy przeszczepach szpiku kostnego, pozwalając określić, czy organizm biorcy przyjmie tkankę dawcy. Inny z badaczy, prof. Daniel Davis z Imperial College w Londynie, mówi: W przyszłości substancje lecznicze wpływające na to, gdzie i kiedy komórki NK uderzą, można będzie wykorzystać w leczeniu medycznym, na przykład w precyzyjnym zwalczaniu guzów nowotworowych. Mogą się także okazać przydatne przy zapobieganiu niepożądanemu niszczeniu komórek NK, do którego może dochodzić w przypadku odrzucenia przeszczepu lub niektórych chorób autoimmunologicznych. Badacze unieruchomili komórkę NK i jej komórkę docelową przy pomocy pary laserowych szczypiec optycznych, dzięki czemu mikroskop mógł zarejestrować całą interakcję między komórkami. Następnie obserwowano, jak we wnętrzu komórki NK rozdzielają się filamenty aktynowe, tworząc małe przejście, do którego przemieszczają się granulki z enzymem, gotowe do opuszczenia komórki NK i zaatakowania komórki docelowej. Kontakt zachodzi na przestrzeni o szerokości zaledwie jednej setnej milimetra. Maleńkie białka wiążące aktynę i granulki zmieniają położenie w sposób ciągły na przestrzeni kilku minut od momentu pierwszego kontaktu, aż do zabicia komórki docelowej. W tak szybko zmieniających się warunkach mikroskop musi być w stanie rejestrować obrazy szybko i w dużej rozdzielczości, aby można było obserwować aktywność komórek. Właśnie w tym celu zespół opracował specjalne szczypce laserowe. Dzięki nim naukowcy uzyskali bezprecedensowy widok żyjącej komórki NK na trójwymiarowym obrazie w super rozdzielczości - dwukrotnie większej niż w przypadku konwencjonalnych mikroskopów świetlnych. Metoda ta polega na maksymalizacji ilości światła pochodzącego z próbki przy jednoczesnej minimalizacji światła rozproszonego wewnątrz instrumentu. Prof. Paul French z Imperial College w Londynie był jednym z badaczy, którzy mieli udział w opracowaniu specjalnego mikroskopu: Wykorzystanie szczypiec laserowych do manipulowania powierzchnią styku żywych komórek w kierunku orientacji poziomej oznacza, że nasz mikroskop może zarejestrować wiele obrazów tego miejsca w szybkich seriach. Dzięki temu uzyskaliśmy bezprecedensową możliwość obserwowania dynamicznych procesów molekularnych zachodzących między żywymi komórkami - wyjaśnia. Europejskie Stypendia Rozwoju Kariery programu Marie Curie to indywidualne stypendia, które oferują zaawansowane szkolenie dostosowane do indywidualnych potrzeb naukowców, mające umożliwić im nabycie nowych kompetencji naukowych. Dzięki naciskowi kładzionemu na rozwój, stypendyści programu Marie Curie mogą budować karierę i doskonalić umiejętności w swoich dziedzinach.Więcej informacji: Imperial College w Londynie: http://www3.imperial.ac.uk/(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Zjednoczone Królestwo