Otwieranie nowych ścieżek leczenia nieswoistych zapaleń jelit
Nieswoiste zapalenie jelit (NZJ) to przewlekła choroba, która dotyka jedną na 250 osób w Europie. W przypadku wielu z nich obecnie stosowane leczenie jest nieskuteczne. Niemniej zespół europejskich naukowców pogłębił wiedzę na temat przyczyn NZJ, stwarzając możliwość opracowania nowych metod leczenia. Termin NZJ odnosi się zasadniczo do dwóch chorób: choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Obydwie wiążą się z zapaleniem przewodu pokarmowego, aczkolwiek występują między nimi istotne różnice. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego dotyka jedynie okrężnicy i można je wyleczyć za pomocą całkowitej resekcji. Choroba Crohna może zaatakować cały układ trawienny i na chwilę obecną jest nieuleczalna. Chorzy borykają się zazwyczaj z bólem brzucha, biegunką, krwawieniem z odbytu, anemią i utratą wagi, a objawy pojawiają się i ustępują. NZJ leczy się zazwyczaj lekami immunosupresyjnymi, które łagodzą zapalenie i bolesne objawy. Leki zapewniają usuwają jedynie objawy, nie u każdego są skuteczne i mogą wywoływać długofalowe skutki uboczne. Do tej pory niewiele było wiadomo na temat dokładnych przyczyn tych chorób, aczkolwiek powszechnie przyjmuje się, że rozwijają się wtedy, kiedy drobnoustroje w jelicie wywołują reakcję immunologiczną u osób predysponowanych do NZJ. Dofinansowany ze środków unijnych projekt IPODD (NZJ - proteazy oferujące nowe cele w odkrywaniu leków) poświęcony był analizowaniu roli specyficznych enzymów - metaloproteinazy macierzy zewnątrzkomórkowej (MMP) - na ostatnich etapach łańcucha zdarzeń prowadzących do NZJ. MMP rozkładają inne białka, takie jak te występujące w przestrzeni okalającej komórki, otwierając drogę komórkom zapalnym do zaatakowania tkanek. MMP są kontrolowane przez TIMP - tkankowe inhibitory metaloproteinaz. Brak równowagi między MMP a TIMP skutkuje uszkodzeniem tkanki i przewlekłym zapaleniem. Zespół IPODD porównał ekspresję MMP w jelicie dotkniętym przewlekłym zapaleniem i w jelicie zdrowym, co pozwoliło zidentyfikować enzymy, które mogą być celem TIMP lub leków. Kolejnym kluczowym osiągnięciem było odkrycie, że proteazy (enzymy rozkładające białka i peptydy) powiązane z zapaleniem pochodzą czasami z bakterii jelitowych. Te nowe informacje o przyczynach NZJ mogą przełożyć się na badania nad rozmaitymi inhibitorami i agonistami proteaz bakteryjnych w jelicie i na badania przesiewowe pod kątem związków, które można wykorzystać w lekach na NZJ. IPODD to pierwszy projekt badawczy poświęcony w szczególności roli MMP w NZJ. Było to możliwe dzięki multidyscyplinarnemu zespołowi, w skład którego weszli eksperci w zakresie immunologii, mikrobiologii, probiotyki, neuro-gastroenterologii, genetyki i opracowywania leków z sześciu krajów unijnych oraz Nowej Zelandii. Koordynatorem prac był Uniwersytet w Sheffield, Zjednoczone Królestwo. Zespół otrzymał niemal 3 mln EUR dofinansowania z programu "Zdrowie" Siódmego programu ramowego w zakresie badań naukowych i rozwoju technologicznego (7PR). Prace zostały ukończone w maju 2011 r.Więcej informacji: Karta informacji o projekcie IPODD
Kraje
Nowa Zelandia, Zjednoczone Królestwo
