W jaki sposób gospodarstwa domowe mogą przyspieszyć przejście na odnawialne źródła energii?
Komisja Europejska wspiera kilka ambitnych celów klimatycznych i energetycznych nastawionych na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i dekarbonizację gospodarki, co zostało również uwidocznione w Europejskim Zielonym Ładzie. Jednak wyniki nie urzeczywistniają się w tempie i skali potrzebnych do przyspieszenia transformacji energetycznej. Potrzeba szerszych zmian, co wymaga współpracy między rządami, przedsiębiorstwami, społecznościami i gospodarstwami domowymi.
Od świadomości na temat zmiany klimatu do działania
Ogromną rolę w obniżeniu zużycia energii odgrywa podważenie społecznych wartości, oczekiwań i zwyczajów dotyczących korzystania z energii w domu. W ramach finansowanego przez UE projektu ENERGISE, przeprowadzono eksperyment obniżenia zużycia energii w ponad 300 gospodarstwach domowych w 8 krajach. Celem było obniżenie temperatury wewnątrz pomieszczeń do maksymalnie 18 °C i zmniejszenie o połowę liczby cykli prania w ciągu 4 tygodni każdego wyzwania. „Wyniki na podstawie naszego podejścia »żywe laboratoria energetyczne« wskazały, że obniżenie temperatury wewnątrz pomieszczeń o 1 °C zimą skutkuje oszczędnością energii wynoszącą około 6 %. Zmniejszenie ilości cykli prania o jeden tygodniowo w szwajcarskich gospodarstwach domowych w ciągu jednego roku pozwoliło zaoszczędzić 13 milionów m3 wody, 10 milionów litrów produktów piorących i równowartość rocznego zużycia elektryczności przez 90 000 gospodarstw domowych. Najważniejsze jednak jest to, że wszystkie te oszczędności są możliwe bez uszczerbku dla wygody”, zauważa koordynator projektu Gary Goggins. W niektórych przypadkach oszczędności były jeszcze większe, a zmiany we wzorcu zachowań energetycznych utrzymano przez 3 miesiące po wprowadzeniu wyzwania. „Nasze badanie udowadnia, że obniżenie zużycia energii jest możliwe, gdy ludzie mają czas, przestrzeń i środki do zastanowienia się nad swoim zwykłymi działaniami. Eksperymenty mogą delikatnie podważyć przyjęte normy i założenia, które leżą u podstaw obecnych praktyk i zachęcić ludzi do wprowadzenia zmian”, dodaje Goggins.
Postawienie ludzi w centrum podejść „inteligentnej technologii”
Wyniki badań wskazują również, że ludzie częściej reagują pozytywnie na oszczędzanie energii, jeśli mają wpływ na swój komfort termiczny, a rzadziej polegają na inteligentnych budynkach i niewidocznych systemach ogrzewania, które pozwalają im na ograniczone interwencje. Również pralki muszą być projektowane w sposób, który pozwala na transparentność jeśli chodzi o programy wykorzystania energii i wody. Użytkownicy muszą mieć możliwość łatwego nawigowania między programami i mieć poczucie, że wpływają na swój ślad środowiskowy.
Długotrwały i odpowiedni wpływ
Prace w ramach projektu będą kluczowe dla opracowania polityk i programów mających na celu ułatwienie przejścia do społeczeństwa bezemisyjnego. Podnoszenie świadomości na temat zmiany klimatu i jej negatywnego wpływu lub tworzenie technologii bardziej energooszczędnych nie wystarczy, aby zachęcić ludzi do działania. Projekt ENERGISE pokazał, że angażowanie i wspieranie ludzi we wprowadzaniu zmian ma faktyczny wpływ na sposób, w jaki korzystają z energii. „Opracowanie inicjatywy odpowiedniej dla różnych gospodarstw domowych w różnych krajach, o różnych kulturach, normach i oczekiwaniach społecznych, różnych systemach energetycznych i rozwiązaniach materialnych było wyzwaniem, ale było też niezwykle interesujące. Pokazało, że kwestie uznane za oczywiste lub »normalne« w jednym miejscu, są »obce«, radykalne lub nieakceptowalne gdzieś indziej”, podsumowuje Goggins.
Słowa kluczowe
ENERGISE, gospodarstwa domowe, zużycie energii, żywe laboratoria energetyczne, zmiana klimatu, oszczędzanie energii, pranie
