Spojrzenie na Karaiby w poszukiwaniu rozwiązań w zakresie odporności na zmianę klimatu
Zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla ekosystemów, infrastruktury oraz ludzkiego zdrowia, a także źródeł utrzymania ludzi na całym świecie. Zagrożenie to jest jeszcze większe dla małych, rozwijających się państw wyspiarskich na Karaibach, ponieważ ich wyjątkowe cechy geograficzne i społeczno-gospodarcze czynią je szczególnie podatnymi na zmianę klimatu. W ramach nowego raportu zbadano, w jaki sposób przepisy i polityki dotyczące przystosowania do zmian klimatu i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi mogą przyczyniać się do odpornego na zmianę klimatu rozwoju we Wspólnocie Dominiki, która jest wyspą położoną w archipelagu Małych Antyli na Morzu Karaibskim. Badanie, wspierane częściowo przez finansowany ze środków UE projekt CAROLINE, skupia się na osiągnięciach tego konkretnego narodu karaibskiego z pewnego bardzo ważnego powodu. Mimo że Dominika jest jedną z wysp najbardziej dotkniętych zmianą klimatu w regionie, jak stwierdzono w raporcie: „szybko staje się światowym przykładem, jak zwiększać swoją odporność poprzez ustawodawstwo i zarządzanie”. W raporcie opublikowanym przez zespół Programu prawa w zakresie klęsk żywiołowych Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, Irlandzką Radę ds. Badań Naukowych i Wydział Prawa irlandzkiej uczelni University College Cork przeanalizowano postępy poczynione od czasu nawiedzenia wyspy przez niszczycielski huragan Maria w 2017 roku. Ten huragan 5. kategorii zniszczył całe dzielnice i na wiele miesięcy sparaliżował działanie przedsiębiorstw i usług społecznych na Dominice. Jednakże wydarzenie to zweryfikowało też sprawność systemów regulacyjnych i infrastruktury w radzeniu sobie ze skutkami zmiany klimatu. W ramach badania przeanalizowano zintegrowane i innowacyjne podejście regulacyjne przyjęte w jego następstwie przez władze Dominiki oraz sposób, w jaki może ono zwiększyć zdolność adaptacji do zmian klimatu i zmniejszyć ryzyko klęsk żywiołowych w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego.
Reformy zwiększające odporność na zmianę klimatu
Pierwszą reformą, jaką przeprowadzono na Dominice po przejściu huraganu Maria w celu osiągnięcia odporności na zmianę klimatu, było przyjęcie w 2018 roku Narodowej strategii rozwoju odporności 2030 (ang. National Resilience Development Strategy, NRDS). NRDS, stanowiąca ramy polityczne wysokiego szczebla mające pokierować odbudową kraju, ma na celu połączenie odporności na zmianę klimatu i zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi z planowaniem gospodarczym i społecznym. Przekładając NRDS na konkretne inicjatywy i działania, w planie uodpornienia na zmianę klimatu i odbudowy tego wyspiarskiego kraju przyjętym w 2020 roku określono 20 konkretnych celów w zakresie odporności na zmianę klimatu, ujętych w ramy następujących ogólnych obszarów: społecznego, gospodarczego, infrastruktury fizycznej, kulturalnego, instytucjonalnego i środowiskowego. Dalsze działania udokumentowane w ramach badania obejmują przyjętą w 2018 roku ustawę w sprawie odporności na zmianę klimatu, mającą pomóc Dominikanom w szybkim powrocie do normalności po katastrofach klimatycznych i „uodpornić na katastrofy wszystkie aspekty życia publicznego i prywatnego”. Aby zrealizować te cele, powołano dwa organy: radę polityczną oraz agencję wykonawczą ds. odporności na zmianę klimatu. W raporcie wskazano szereg cech, które wyróżniają model sprawowania rządów na Dominice. Obejmują one znaczenie przypisywane synergii z partnerami zagranicznymi oraz instrumentom globalnym i regionalnym, kluczową rolę przypisywaną środowisku naturalnemu i ekosystemom oraz uznane znaczenie integracji płci i inkluzji społecznej. „Celem tego badania jest udokumentowanie i przeanalizowanie doświadczeń tego kraju, a jednocześnie dostarczenie listy sugerowanych ulepszeń dla decydentów chcących podążać podobną drogą”, zauważa autor raportu dr Tommaso Natoli z University College Cork w artykule zamieszczonym na stronie „IFRC Disaster Law”. Kluczowym założeniem jest to, że aby prawo i polityki w zakresie odporności na zmianę klimatu były skuteczne, powinny one kompleksowo łączyć plany zarządzania ryzykiem związanym z klimatem i katastrofami z długoterminowymi celami rozwoju społeczno-gospodarczego. Program CAROLINE (Collaborative Research Fellowships for a Responsive and Innovative Europe) jest koordynowany przez irlandzki urząd ds. szkolnictwa wyższego. Projekt dobiegnie końca w czerwcu 2021 roku. Więcej informacji: strona projektu CAROLINE
Słowa kluczowe
CAROLINE, zmiana klimatu, odporność na zmianę klimatu, Dominika, Karaiby, prawo, polityka
