Gleby z upraw organicznych zawierają znacznie mniej pozostałości pestycydów niż gleby z upraw konwencjonalnych Finansowane przez UE badanie dostarczyło alarmujących danych, które podkreślają potrzebę opracowania innowacyjnych testów umożliwiających ocenę wpływu koktajli pozostałości pestycydów na zdrowie gleby i wymogów dotyczących ich bezpieczeństwa we wszystkich systemach rolniczych. Zmiana klimatu i środowisko Żywność i zasoby naturalne © Juan Pablo Rada, Shutterstock Rolnicy w całej Europie korzystają z pestycydów w celu ochrony plonów. Każdego roku zużywają do 370 000 ton substancji aktywnych – składników pestycydów, które zwalczają szkodniki i choroby. Tak intensywne stosowanie pestycydów odbija się jednak na jakości gleby w Europie, ponieważ ich pozostałości niszczą nasz ekosystem i negatywnie wpływają na nasze zdrowie. Chcąc określić poziomy pozostałości pestycydów w glebach w Europie, wspierany przez unijne projekty RECARE, iSQAPER i Diverfarming zespół naukowców zbadał 340 próbek wierzchniej warstwy gleby z 3 europejskich krajów. „Pestycydy są wykorzystywane w Europie od ponad 70 lat, więc najwyższy czas, aby opracować system monitorowania pozostałości pestycydów w glebach w UE oraz oceny ich wpływu na stan gleby”, mówią autorzy badania opublikowanego na łamach czasopisma „Environmental Pollution”. Próbki zostały zebrane z pól uprawianych metodami konwencjonalnymi lub organicznymi, na których zasadzono cztery główne rodzaje roślin uprawnych produkowanych w Europie: warzywa i pomarańcze w Hiszpanii, winogrona w Portugalii i ziemniaki w Niderlandach. Materiały gromadzono w latach 2015–2018, przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego lub po zbiorach, w zależności od rośliny. Próbki pobrane pod koniec sezonu wegetacyjnego zostały wykorzystane do oceny skumulowanego zanieczyszczenia gleby po zastosowaniu pestycydów, czyli najbardziej pesymistycznego scenariusza, a te zebrane przed sezonem wegetacyjnym użyto do ustalenia stanu ogólnego. Uprawy konwencjonalne a organiczne Wyniki nie napawały optymizmem. Obecność pozostałości pestycydów stwierdzono zarówno w próbkach gleby z upraw konwencjonalnych, jak i organicznych. Materiały z pierwszej grupy zawierały pozostałości bez względu na to, czy zebrano je na początku sezonu, czy po zbiorach. Chociaż w większości próbek gleby z upraw organicznych także znaleziono mieszanki pozostałości pestycydów, ich stężenie było 70–90 % niższe. Ponad 70 % próbek gleby z upraw konwencjonalnych zawierało mieszanki pozostałości nawet 16 różnych substancji. Znacznie mniej pozostałości wykryto jednak w próbkach gleby z upraw organicznych – mieszanki najczęściej składały się z dwóch do pięciu substancji. Pozostałościami występującymi najczęściej i w największych ilościach były dwa rodzaje herbicydów: glifosat (i jego główny metabolit – kwas aminometylofosfonowy) oraz pendimetalina. Wyniki badań podkreślają ogromną lukę w wiedzy na temat tego, jak nagromadzone mieszanki pozostałości pestycydów wpływają na kondycję gleby. „Ogólny wpływ koktajli na zdrowie gleby nie jest znany. Musimy opracować innowacyjne testy, które w holistyczny sposób pozwolą ocenić skutki obecności wykrytych mieszanek, przed wprowadzeniem nowych pestycydów na rynek WE”, mówią autorzy badania. Zalecają również ustanowienie standardów bezpieczeństwa dla mieszanek pozostałości pestycydów stosowanych we wszystkich systemach rolniczych, aby chronić nie tylko zdrowie gleby, ale również jej bioróżnorodność i jakość produkowanej żywności. Badacze podkreślają także konieczność weryfikacji obecnych danych dotyczących czasu potrzebnego do przejścia z rolnictwa konwencjonalnego na certyfikowane rolnictwo ekologiczne. Ich zdaniem powinien on zależeć od obecnych w glebie pozostałości w punkcie wyjściowym oraz tego, jak długo w niej zalegają. Badaniem kierowała uczelnia Wageningen University & Research, która koordynowała także zakończone już projekty RECARE (Preventing and Remediating degradation of soils in Europe through Land Care) i iSQAPER (Interactive Soil Quality Assessment in Europe and China for Agricultural Productivity and Environmental Resilience). Zakończenie 5-letniego projektu Diverfarming (Crop diversification and low-input farming across Europe: from practitioners engagement and ecosystems services to increased revenues and chain organisation) przewidziano na kwiecień 2022 roku. Więcej informacji: strona projektu RECARE strona projektu iSQAPER strona projektu Diverfarming Słowa kluczowe RECARE, iSQAPER, Diverfarming, rolnictwo, pestycyd, pozostałości, organiczne, gleba
