Walka z uciążliwym problemem pestycydów
Pestycydy przyczyniły się do walnego zwiększenia wydajności produkcji rolnej. Dotychczas jednak nie byliśmy świadomi ceny, jaką ekosystemy i ludzie płacą za ich stosowanie. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu SPRINT rzuci światło na tę kwestię 27 września 2023 roku podczas szczytu naukowego, który odbędzie się podczas 78. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Podczas wydarzenia zespół projektu SPRINT przedstawi wstępne wyniki prac w zakresie monitorowania przeprowadzonych w sezonie wegetacyjnym 2021 roku. Wyniki opierają się na analizach blisko 600 próbek gleby, roślin, wód powierzchniowych, osadów, powietrza i kurzu z pomieszczeń, a także próbek moczu i kału pobranych od około 700 mieszkańców Europy i Argentyny. Głównym obszarem zainteresowania badaczy skupionych wokół projektu SPRINT jest przeszło 200 substancji czynnych zawartych w syntetycznych pestycydach oraz produkty ich metabolizmu znajdujące się w produktach, które zostały dopuszczone do sprzedaży, uznane za zamienniki lub zakazane na terenie Unii Europejskiej.
Wszędzie pestycydy!
W informacji prasowej opublikowanej w serwisie Phys.org możemy zapoznać się z szeregiem kluczowych wniosków opartych na dotychczasowych pracach zespołu. Dowiadujemy się między innymi, że mieszaniny pozostałości pestycydów udało się wykryć zarówno we wszystkich ekosystemach, jak i w próbkach pobranych od ludzi – badacze znaleźli je w ponad 90 % wszystkich próbek ludzkiego moczu i kału. Nadzieją nie napawa też kwestia wpływu pozostałości pestycydów na środowisko. Według szacunków badaczy, aż 38 % europejskich wód powierzchniowych nie spełnia obecnie norm jakości dla wody pitnej ze względu na przekroczenie dopuszczalnych poziomów badanych substancji. Pozostałości różnych pestycydów zostały wykryte w aż 96 % pobranych próbek gleby z upraw konwencjonalnych. Uprawy ekologiczne nie wypadają jednak znacznie lepiej – w ich przypadku pestycydy zostały wykryte w 79 % przeanalizowanych preparatów. To nie koniec złych wiadomości - wśród próbek zawierających pozostałości wielu pestycydów, aż 40 % zawiera przeszło 20 substancji. Choć w ekosystemach związanych z gospodarstwami ekologicznymi liczba pozostałości jest znacznie mniejsza, w mieszankach występują głównie pozostałości zakazanych pestycydów stosowanych na wcześniejszych uprawach. Co ciekawe, najwyższe nagromadzenie pozostałości pestycydów stwierdzono w próbkach kurzu i pyłu zbieranych w domach przy gospodarstwach rolnych – w przypadku gospodarstw stosujących konwencjonalne metody uprawy w próbkach występowało nawet do 121 rożnych pozostałości, z kolei w gospodarstwach ekologicznych było ich jedynie 80. Jeszcze bardziej niepokojące jest to, że przeszło 30 % pozostałości znalezionych w próbkach kurzu to substancje rakotwórcze, a ponad 60 % z nich może wpływać na płodność. „Nasze badania udowodniły powszechność pozostałości pestycydów w naszych domach, ciałach i ekosystemach”, wyjaśnia prof. dr Violette Geissen, przedstawicielka niderlandzkiego Uniwersytetu Wageningen koordynującego projekt SPRINT. „Opierając się na uzyskanych wynikach, proponujemy nowy system wskaźników ryzyka uwzględniający częstotliwość stosowania pestycydów oraz ich ilości, który może zostać uwzględniony w przyszłych przepisach”.
Zwiększanie zaangażowania społeczeństwa
Badacze projektu SPRINT zajmowali się także znaczeniem konsultacji społecznych dotyczących unijnej strategii „od pola do stołu” w procesie podejmowania decyzji dotyczących stosowania pestycydów w rolnictwie przyszłości. Jak czytamy w opracowaniu badania, zwolennicy ograniczenia stosowania pestycydów wskazują na konieczność dbania o stan planety oraz zdrowie ludzi, a także wskazują, że istnieją stosowne alternatywy. Argumentują także, że opór wobec zmian wynika z braku woli politycznej. Przeciwnicy ograniczania stosowania pestycydów skupiają się na bezpieczeństwie żywnościowym i braku realnych alternatyw. Dr Ana Frelih-Larsen, główna autorka badania i przedstawicielka niemieckiego Ecologic Institute, organizacji partnerskiej projektu SPRINT (SUSTAINABLE PLANT PROTECTION TRANSITION: A GLOBAL HEALTH APPROACH) zauważa w opublikowanym przez zespół projektu biuletynie, że „bardzo mało prawdopodobne jest, by pojedyncze konsultacje społeczne doprowadziły do podjęcia decyzji w demokratycznym procesie. Nasz zespół zaleca stosowanie w przyszłości innych, bardziej sprzyjających dyskusji podejść, na przykład komitetów społecznych, które będą pomocne w procesie wypracowywania rozwiązań trudnych problemów, takich jak między innymi przyszłość stosowania pestycydów”. Więcej informacji: strona projektu SPRINT
Słowa kluczowe
SPRINT, pestycydy, pozostałości, pozostałości pestycydów, ekosystem, domy przy gospodarstwach rolnych