Problemy, z którymi borykają się pracownicy domowi
Według szacunków ILO około połowy wszystkich pracowników domowych w Europie Zachodniej to migranci (w Stanach Zjednoczonych to blisko 70 %). „Istniejące badania odzwierciedlają tę sytuację”, wyjaśnia stypendystka działań „Maria Skłodowska-Curie”, Anna Maria Rosińska z włoskiego Uniwersytetu Ca’ Foscari w Wenecji, pracująca nad projektem MAJORdom. „Jeśli jednak analizujemy płatne prace domowe, skupiając się wyłącznie na osobach potencjalnie najbardziej dyskryminowanych, trudno może być ustalić, jak wygląda sytuacja w całym sektorze”. Dlatego też Rosińska postarała się stworzyć szerszy obraz tej sytuacji. W ramach projektu MAJORdom realizowanego przy wsparciu działania „Maria Skłodowska-Curie” badaczka chciała przeanalizować pozycję i warunki pracy białych, niebędących migrantami i migrantkami niań, opiekunek i opiekunów, sprzątaczek i sprzątaczy oraz asystentów i asystentek osób starszych. „Skupiłam się na białych pracownikach domowych niebędących migrantami, pracujących w Stanach Zjednoczonych i we Włoszech”, zauważa badaczka. „Oprócz zbadania warunków pracy tej grupy chciałam dodatkowo przeanalizować organizacje pracowników domowych oraz rolę białych pracowników w aktywizmie”.
Znaczenie aktywizmu
Rosińska skontaktowała się z lokalnymi aktywistami, głównie w rejonie Bostonu, a także z pracownikami i pracodawcami z obu badanych krajów. W stanie Massachusetts ruch, którego liderem są organizacje skupiające kolorowych imigrantów, z powodzeniem przyczynił się do uchwalenia w 2014 roku Karty praw pracowników domowych. Jednakże badanie Rosińskiej ujawniło, że w kampanii na kwestie rasy i imigracji kładziono bardzo mały nacisk. „Pandemia COVID również w ogromnym stopniu zmieniła sytuację sektora, który badałam”, dodaje. „Chciałam to uwzględnić w swoim badaniu, przeprowadziłam więc ankietę online, aby udokumentować wpływ pandemii na pracowników domowych”. Rosińska opublikowała sprawozdanie zatytułowane „Damned if you do, damned if you don’t (work)” (pol. Potępiani niezależnie od tego, czy pracują), oparte na ankietach przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych. W swoim sprawozdaniu badaczka podkreśliła problemy, z którymi borykali się pracownicy domowi w trakcie pandemii, zarówno ci, którzy utrzymali pracę, jak i ci, którzy ją stracili. Dalsze badanie opisujące zrzeszanie się pracowników domowych w stanie Massachusetts opublikowano w czasopiśmie Social Politics. „W przypadku opiekunów domowych ryzyko jest wyższe niż w wielu innych zawodach”, potwierdza Rosińska.
Potrzeba działania
Koncentrując się na doświadczeniach białych pracowników niebędących migrantami, Rosińska odkryła również sytuacje, w których pracownicy otrzymywali więcej świadczeń, niż przewidywały dostępne regulacje stanowe. „Znajomość pewnych korzystniejszych uzgodnień może pomóc w poprawie sytuacji wszystkich pracowników”, stwierdza badaczka. Z drugiej strony Rosińska znalazła również pracowników, którzy z trudem wiązali koniec z końcem, pracując na kilku niepewnych stanowiskach jednocześnie i stawiając czoła marginalizacji z uwagi na niski status pracy domowej. „Aby poprawić warunki pracy w tym sektorze, trzeba wiedzieć, że część tego problemu wykracza poza dyskryminację ze względu na rasę, pochodzenie etniczne czy status imigracyjny”, mówi badaczka. „Powinniśmy skupić się na pracownikach zajmujących najbardziej narażone stanowiska, niezależnie od ich pochodzenia”.
Ważna, choć kiepsko opłacana praca
Badaczka ustaliła, że studenci pracujący jako opiekunki i opiekunowie dzieci oraz osób starszych są najbardziej narażoną grupą białych pracowników. „Wykonują oni bardzo ważną pracę, a jednak borykają się z problemem kiepskiego wynagrodzenia i braku stabilności zatrudnienia”, stwierdza Rosińska. Kluczowym celem projektu było też zainspirowanie dyskusji na temat praw pracowników domowych w ojczyźnie badaczki – w Polsce. „Pod koniec realizacji projektu pomogłam stworzyć pierwszy związek zawodowy pracowników domowych w moim kraju”, zauważa badaczka. „Wiązało się to z komunikacją online pomiędzy polskimi pracownikami domowymi z Arise Chicago a warszawską grupą pracowników z Ukrainy. Mam wielką nadzieję, że tego rodzaju powiązania międzynarodowe będą się nadal przyczyniać do poprawy warunków pracy pracowników domowych w nadchodzących latach”.
Słowa kluczowe
MAJORdom, domowy, migrant, pracownicy, dyskryminowani, nianie, opiekunki do dzieci, opieka nad osobami starszymi
