Mikroorganizmy najlepszymi przyjaciółmi rolnika
Mikroorganizmy są nieodłączną częścią wszystkich systemów żywnościowych. Występują w glebie, wodzie, roślinach i zwierzętach, a także stanowią część różnych technik przetwarzania żywności. „Każdy etap produkcji żywności ma swój specyficzny ekosystem mikrobiologiczny", wyjaśnia koordynator projektu CIRCLES Marco Candela z Uniwersytetu Bolońskiego. „Do niedawna modelowe systemy żywnościowe były często analizowane bez uwzględnienia tych drobnoustrojów", dodaje badacz.
Nieodłączny element produkcji żywności
Konsorcjum stojące za projektem CIRCLES dostrzegło potrzebę lepszego informowania producentów żywności i społeczeństwa o tym, że mikroorganizmy są nieodłączną częścią produkcji żywności. Nie tylko występują w tym procesie, ale są w nim wręcz wymagane – wiele drobnoustrojów ma kluczowe znaczenie dla rozwoju roślin i zwierząt, pomagając im bronić się przed atakami patogenów i przetrwać w dobrym zdrowiu. Realizując swoje cele, zespół projektu CIRCLES, który potrwa do października 2024 roku, skupił się na sześciu systemach żywnościowych reprezentatywnych dla europejskiego systemu żywnościowego. Mowa o szpinaku, pomidorach, drobiu, trzodzie chlewnej, łososiu atlantyckim oraz doradzie. Badacze wybrali właśnie te systemy, ponieważ obejmują one produkcję mięsa, akwakulturę i świeże produkty.
Mapowanie ekosystemów mikroorganizmów
Prace w ramach projektu rozpoczęły się od mapowania obecnego stanu ekosystemów mikrobiologicznych w każdym z tych systemów żywnościowych. „Dzięki temu chcieliśmy wskazać drobnoustroje odpowiedzialne za określone korzystne właściwości, aby wykazać, że istnieją drobnoustroje działające z korzyścią dla producentów żywności”, dodaje Candela. „Ludzie powinni być świadomi istnienia tych ekosystemów i rozumieć, że są one częścią życia". Zespół starał się również lepiej zrozumieć oddziaływania drobnoustrojów oraz ich powiązania z systemami produkcji żywności. W ten sposób zespół dąży do określenia sposobów pozwalających na ochronę korzystnych mikroorganizmów, aby w naturalny sposób zwiększyć wydajność produkcji żywności i odporność upraw. „Znalezienie korzystnych mikroorganizmów może pomóc nam usprawnić naszą produkcję żywności bez potrzeby stosowania antybiotyków", mówi Candela.
Narzędzia dla producentów żywności
Choć prace badaczy zbliżają się ku końcowi, zespół wciąż kładzie duży nacisk na opracowanie zestawów narzędzi dla każdego z sześciu docelowych systemów żywnościowych. Po zakończeniu prac zostaną one udostępnione na stronie internetowej projektu. Narzędzia te mają zapewnić producentom informacje i rozwiązania pozwalające na wykorzystanie naturalnego mikrobiomu w celu zwiększenia produkcji. „Producenci roślin będą mogli na przykład skorzystać z narzędzi pozwalających na modulowanie mikrobiomu, aby zapewnić lepszą odporność na szkodniki lub poprawić wiązanie azotu”, wyjaśnia Candela. „Dostępne będzie również narzędzie do pobierania próbek mikrobiomu, które będzie można następnie przesłać do nas. Będziemy w stanie na ich podstawie przekazać informację o tym, czy dany mikrobiom został zoptymalizowany". Candela ma nadzieję, że kluczowym rezultatem będzie pokazanie podmiotom odpowiedzialnym za produkcję żywności – rolnikom, lokalnym producentom i innym interesariuszom – że wykorzystanie mikroorganizmów przynosi więcej korzyści ekonomicznych i środowiskowych niż walka z nimi. „Nie jest łatwo przekonać ludzi niezwiązanych z nauką, że działania uwzględniające mikrobiom mogą być korzystne”, zauważa. „Chcemy pokazać, że interwencje ekosystemowe sprzyjające mikroorganizmom mogą pozwolić na zmniejszenie zużycia pestycydów lub wody. W tym celu obecnie weryfikujemy te dane”.
Słowa kluczowe
CIRCLES, mikroorganizmy, uprawy, rolnicy, ekosystemy, mikrobiom
