Zrozumienie zagregowanych konsekwencji siły rynkowej
Siła rynkowa może mieć negatywny wpływ na dobrobyt społeczny, ograniczając produkcję, tłumiąc innowacje i zmniejszając wydajność. „Siła rynkowa to zdolność korporacyjnego giganta do kontrolowania cen rynkowych towarów lub usług. Innymi słowy, jest to sposób, w jaki firma utrzymuje ceny powyżej kosztów krańcowych poprzez zwiększanie lub ograniczanie podaży lub popytu“, wyjaśnia Jan De Loecker(odnośnik otworzy się w nowym oknie), badacz z Katolickiego Uniwersytetu w Lowanium(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Ekonomiści wiedzą, że siła rynkowa może nieść konsekwencje zarówno mikroekonomiczne, jak i makroekonomiczne. Na przykład istnieje wiele dowodów wskazujących na to, że kartele i inne zachowania naruszające zasady konkurencji mogą powodować znaczne szkody dla producentów i konsumentów na danym rynku. Ekonomiści nie do końca rozumieją jednak, w jaki sposób siła rynkowa wpływa na ogólne wzorce przekrojowe i czasowe obejmujące różne sektory, regiony i kraje. „Jeśli istnieje siła rynkowa, to jak wpływa ona na tak zwane zagregowane wyniki na rynkach dóbr i czynników produkcji?“, docieka De Loecker. Nad odpowiedzią na te pytania pracują badacze z finansowanego ze środków UE projektu M-POWER(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Wykorzystując niedawno opracowane techniki, skupiliśmy się na systematycznym dokumentowaniu marż w różnych firmach i analizie ich wpływu na producentów i konsumentów w całej gospodarce“, mówi De Loecker, który pełni funkcję głównego badacza projektu.
Siła rynkowa, dobrobyt społeczny i alokacja zasobów
Literatura makroekonomiczna na temat nieefektywnej alokacji uwzględnia różne zakłócenia, które wpływają na alokację czynników produkcji w różnych przedsiębiorstwach. Projekt M-POWER jest w tym względzie wyjątkowy, ponieważ wprowadza ramy empiryczne do obliczenia utraty dobrobytu społecznego, jaką powoduje siła rynkowa. W projekcie wspieranym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zwrócono również szczególną uwagę na wpływ siły rynkowej na nieefektywność produkcyjną. „Naszym ogólnym celem jest lepsze zrozumienie i obliczenie, w jaki sposób siła rynkowa wpływa na alokację zasobów w kontekście niejednorodnych producentów, przy jednoczesnym empirycznym oszacowaniu kompromisu między efektami cenowymi i kosztowymi“, mówi De Loecker.
Wpływ siły rynkowej na globalny rynek ropy naftowej
Aby ułatwić badania, w ramach projektu opracowano kompleksową bazę danych obejmującą zarówno globalne, jak i amerykańskie spółki giełdowe. Badacze przygotowali również zmienne wykorzystywane w analizie szacowania marży i opracowali innowacyjną metodologię obliczania całkowitego wpływu siły rynkowej na dobrobyt na globalnym rynku ropy naftowej. „Globalny rynek ropy naftowej niezmiennie znajduje się pod wpływem kartelu OPEC, który wpływa na ceny, ilości i głównie zyski“, zauważa De Loecker. Korzystając z danych na temat wszystkich pól naftowych, które dostarczają ropę na rynek, badacze byli w stanie zmierzyć szkody wynikające z siły rynkowej, które skutkują dobrze znanymi zakłóceniami wynikającymi z działań karteli w zakresie podnoszenia cen. Dostrzegli również mechanizm, za sprawą którego nieefektywne rozmieszczenie zasobów pozwoliło mniej wydajnym producentom, takim jak producenci ropy łupkowej, wejść na rynek.
Dalekosiężne skutki monopolu
Dzięki tym narzędziom badacze doszli do kilku interesujących wniosków. „Wykazaliśmy, że siła monopolu nie tylko zniekształca poszczególne rynki, ale może oddziaływać na gospodarki jako takie, wpływając na ceny na rynkach dóbr, wyniki na rynkach pracy, a ostatecznie na dystrybucję dochodów“, podsumowuje De Loecker. „W naszym projekcie podkreślamy również, że poleganie wyłącznie na zagregowanych danych w celu analizy trendów sekularnych w branżach i gospodarkach nie jest wystarczające do wykrycia wpływu siły rynkowej“. Wiele wyników projektu zostało opublikowanych w licznych artykułach naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
