Współpraca badaczy w Arktyce przynosi globalne korzyści
Arktyka to stosunkowo niewielki obszar, a zarówno występowanie mórz, jak i wzorców pogodowych wpływają na to, że wydarzenia w jednym obszarze wpływają także na inne terytoria. Ponadto klimat w Arktyce ociepla się trzy razy szybciej niż wynosi średnia globalna. Ta przyspieszona zmiana niesie za sobą bezprecedensowe i nieprzewidywalne konsekwencje, które ze względu na wzajemnie powiązane obiegi atmosferyczne i prądy oceaniczne są odczuwalne na całym świecie. „Zrozumienie wydarzeń na terenie Arktyki jest kluczem do poprawy życia ludzi mieszkających w Unii Europejskiej, w Stanach Zjednoczonych oraz na innych obszarach”, wyjaśnia Syndonia Bret-Harte, wykładowczyni biologii na Uniwersytecie Alaski w Fairbanks(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i członkini finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu INTERACT(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Wszystko co możemy zrobić, aby poprawić transgraniczną współpracę badawczą, zwiększy naszą gotowość na wyzwania przyszłości”.
Dostęp do nowoczesnych ośrodków na Alasce
Celem projektu INTERACT był rozwój współpracy w zakresie monitorowania Arktyki poprzez stworzenie sieci obejmującej blisko 80 naziemnych stacji badawczych na terytoriach Unii Europejskiej, Kanady i Stanów Zjednoczonych. Głównym celem projektu było umożliwienie badaczom z jednego kraju pracy w stacji terenowej w innych krajach. „Uzyskanie finansowania, aby zapewnić badaczom na wczesnym etapie kariery dostęp do międzynarodowych stacji, było istotnym elementem projektu INTERACT”, wyjaśnia Bret-Harte. „Byłam odpowiedzialna za sprawdzanie wniosków w ramach międzynarodowej komisji. Otrzymaliśmy około 1600 zgłoszeń”. Stacja terenowa Uniwersytetu Alaski - Toolik Field Station(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która stanowi jeden z największych obiektów tego rodzaju w regionie Arktyki, zaprosiła wielu młodych europejskich naukowców, którzy zyskali dostęp do obiektów stacji w celu prowadzenia swoich projektów. Dotarcie na miejsce wymagało 12 godzin jazdy po w dużej mierze nieutwardzonej drodze. „Latem pracuje tu około 150 badaczy, zatem można poczuć się jak w małym miasteczku”, mówi Bret-Harte. „Prowadzimy wiele różnych rodzajów badań, byliśmy także w stanie zaoferować nasze usługi innym stacjom”.
Od wiecznej zmarzliny po trzmiele
Przeszło 1 000 badaczy z całego świata zyskało możliwość prowadzenia wspólnych badań dzięki sieci INTERACT. Realizowane projekty obejmowały zarówno badanie dynamiki gazów cieplarnianych w obszarze arktycznym i sposobu, w jaki pokrywa śnieżna izoluje gleby wiecznej zmarzliny, jak i badanie wpływu zmiany klimatu na rdzenną ludność. Jednym z nieoczekiwanych rezultatów było dokonane przez badaczy odkrycie nowego gatunku trzmiela. Doświadczenie to przyniosło szereg korzyści wielu badaczom i wzmocniło amerykańską społeczność badawczą. „Niektórzy z naukowców, których gościliśmy na Alasce, wznowili współpracę badawczą już z własnymi funduszami”, dodaje Bret-Harte. „Jeden z polskich badaczy otrzymał stałą posadę w Stanach Zjednoczonych”. Projekt nadal udostępnia informacje i wyniki za pośrednictwem portalu danych i regularnie publikuje artykuły na temat zagadnień obejmujących ekstremalne zjawiska pogodowe w Arktyce, turystykę arktyczną oraz ograniczenie zużycia i zanieczyszczenia tworzyw sztucznych. Bret-Harte i jej współpracownicy z Uniwersytetu Alaski w Fairbanks odegrali również kluczową rolę w opracowaniu najlepszych praktyk dla kierowników stacji terenowych i młodych badaczy.
Przyszłość współpracy w Arktyce
Aby zapewnić trwałość międzynarodowej współpracy, partnerzy projektu INTERACT utworzyli stowarzyszenie non-profit(odnośnik otworzy się w nowym oknie), aby zapewnić trwałość sieci. „Myślę, że włączenie wniosków amerykańskich naukowców wzbogaciło cały projekt”, zauważa Bret-Harte. „Udział w tym projekcie przyniósł mi wiele satysfakcji”. Sukces projektu INTERACT utorował również drogę inicjatywie POLARIN, innemu projektowi finansowanemu ze środków UE o wymiarze transatlantyckim. W ciągu najbliższych pięciu lat naukowcy z Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych będą mieli dostęp do arktycznych i antarktycznych stacji badawczych, statków badawczych i lodołamaczy działających na obu biegunach, obserwatoriów, infrastruktur danych, a także repozytoriów rdzeni lodowych i osadowych. Wielu transatlantyckich partnerów projektu INTERACT pracuje również nad projektem Arctic PASSION, który ma na celu normalizację monitorowania środowiska w regionie. „Im więcej danych uzyskamy na miejscu, tym lepiej”, dodaje Bret-Harte. „Jestem przekonana, że sieć międzynarodowych powiązań, którą zbudowaliśmy w ramach projektu INTERACT, przetrwa próbę czasu”.