Obniżka kosztów w zjednoczonej Europie
Sieci transeuropejskie (TEN) to duże systemy infrastruktury transportu, energetyki i telekomunikacji, pomagające, by cele dotyczące jedności UE stały się rzeczywistością. Należy mieć nadzieję, że pomogą one w społecznej i gospodarczej integracji kontynentu oraz rozwijaniu się mniej zamożnych obszarów Europy. Godne zauważenia przykłady sieci TEN obejmują autostradę obwodnicy Warszawy oraz projekty szybkiej kolei w Hiszpanii o wartości pięciu miliardów euro. Planowaniu dowolnej, wielkiej infrastruktury tradycyjnie towarzyszyły dogłębne studia w zakresie analizy prospektywnej, co pomagało w orientacji co do przyszłego wpływu wynikającego z nowo wdrażanych systemów transportu. Jednak sposób prowadzenia analiz retrospektywnych w oparciu o istniejące systemy był znany w mniejszym stopniu, z uwagi na koszty projektów i wszystkich uczestniczących interesariuszy. W ramach finansowanego przez UE projektu Eva-tren zamierzano nie tylko usprawnić istniejące metody oceny prospektywnej (ex-ante), lecz także oceniać duże systemy transportu i energetyki poprzez ewaluację retrospektywną (ex-post). Badacze zastosowali standaryzację metod analitycznych i ustalili kryteria dobrej praktyki dla strategów. Łącznie, porównano 11 analiz przypadków z punktu widzenia zarówno ex-ante, jak również ex-post. Uczestnicy projektu przedstawili krytyczny raport z najczęściej popełnianych błędów i problemów w ramach obydwu rodzajów analizy. Wyłoniono główne wyniki na temat wszystkich ważnych zagadnień związanych z kosztem projektu. Cele projektu są sprawą decydującej wagi, toteż ważne jest, by zdawać sobie sprawę, że mogą one ulegać zmianom w zależności od interesariuszy oraz w czasie. Okazało się, że ma to olbrzymi wpływ na wydawane fundusze, zwłaszcza w przypadku, gdy proces podejmowania decyzji jest rozciągnięty w czasie. Prawie wszystkie badane projekty wykazywały deficyt w początkowej ocenie nakładu kosztów. Wynikało to głównie z opóźnienia w rozpoczęciu realizacji projektu, ze zmiany koncepcji projektu i wymagań środowiskowych oraz dynamiki realizacji. Najlepszym środkiem zaradczym w kilku projektach realizowanych pomyślnie z punktu widzenia finansowego, było odpowiednie zarządzanie projektem. W sytuacjach przekraczania kosztów, występowało także zbyt wysokie przewidywanie dochodów wynikających z realizacji projektu, oraz stopnia potrzeby jego realizacji. Przyczyny obejmowały także braki w realizacji projektu i niewiedzę co do natury i zakresu konkurencji. Prace realizowane w ramach projektu Eva-tren mogą być wykorzystane do stworzenia podręczników użytkownika i niezależnych wytycznych dla oceny rentowności dowolnego projektu z dziedziny energetyki lub transportu. Projekty na wielką skalę będą wówczas miały lepszą szansę na realizację spodziewanych rezultatów przy możliwie najlepszych nakładach możliwych dla europejskich zasobów finansowych.
