Wykorzystanie drzew na rzecz usprawnienia gospodarki rolnej
Gwałtowne rozprzestrzenianie się pustynnienia w Afryce i Ameryce Południowej odciska się silnym piętnem na poziomie życia tamtejszych rolników. Systemy agroleśnictwa mogą pomóc im zwiększyć odporność. Do tego celu niezbędne jest jednak wzbogacenie wiedzy na temat gatunków drzew oraz ich interakcji ze środowiskiem. Celem finansowanego przez UE projektu FUNCITREE była pomoc na rzecz rolników w tych regionach. Przystąpiono zatem do tworzenia portfolio gatunków drzew odpowiednich w zależności od regionu, w oparciu o teorie i koncepcje od agroleśnictwa po ekologię. Na początek zespół projektu FUNCITREE musiał zrozumieć, czego chcą i potrzebują rolnicy. Naukowcy ocenili sposób wykorzystania i wartościowania drzew w trzech obszarach objętych badaniem, tj. w Mali, Nikaragui i Senegalu. Dokonali oceny warunków biofizycznych, które wiązały się z produkcją map formacji terenu i gleby. Zespół scharakteryzował ponadto grupy społeczne zarządzające gruntami, uwzględniając preferencje dotyczące gatunków drzew i krzewów oraz ich wykorzystanie. Zespół zbadał, jak rolnicy wykorzystują drzewa w Afryce i Ameryce Południowej, i powiązał to z cechami drzew. Skompilowano także listę gatunków drzew w różnych obszarach i skatalogowano ich funkcje, według miejscowych rolników. Projekt FUNCITREE w szczególności przyjrzał się cechom drzew, które są związane z usługami ekosystemowymi, takimi jak jakość gleby, żywność i pasza. Na tej podstawie naukowcy mogli zbadać, w jaki sposób różne gatunki wpływają na produktywność roślin rosnących pod nimi (w warstwie dolnej drzewostanu) oraz rolę różnych drzew w cyklu węglowym. Przy prognozowanym obecnie wzroście temperatur i spadku opadów deszczu w obszarach suchych i tropikalnych obszarach stepowych, całkowita redukcja zasięgu występowania i produkcji inwentarza żywego przyniesie drastyczne skutki. W wielu najbardziej wrażliwych populacjach na świecie zagrożone jest bezpieczeństwo żywnościowe, produkcja paliwa, ochrona bioróżnorodności, a nawet wartości kulturowe i społeczne. Zespół FUNCITREE wywnioskował, że zróżnicowane grupy gatunków drzew są niezbędne, by zapewnić funkcje rolnicze i ekologiczne przewidziane w projekcie. Wyniki projektu powinny pomóc rolnikom zwiększyć odporność na zmianę klimatu, zanim da się odczuć najpoważniejsze skutki.
Słowa kluczowe
Drzewa, gospodarka rolna, gatunki drzew, rolnicy, zmiana klimatu, pustynnienie, agroleśnictwo, systemy agroleśne, ekologia, mapy gleby, gatunki krzewów, usługi ekosystemowe, cykl węglowy, suchy, stepowy, zasięg występowania, produkcja inwentarza żywego
