Najważniejsze wiadomości - Streszczenie: Od e-administracji po e-współwładzę
Internet podbił serca konsumentów, jednak w wyniku problemów z zakresu współpracy pomiędzy usługami i jednostkami administracyjnymi, a także pomiędzy krajami, wielu Europejczyków nie może obecnie korzystać z usług e-administracji. Liczne kraje europejskie zaliczane są do czołowej dziesiątki w zakresie gotowości do świadczenia usług z dziedziny e-administracji, jednak powszechność tego typu usług wciąż jest niewielka. Eksperci twierdzą, że dostępne obecnie usługi charakteryzują się niewielkim stopniem zaawansowania oraz przyjazności dla użytkownika, zwłaszcza w odniesieniu do osób "urodzonych w sieci" ('digital natives'), czyli pokolenia, które dorastało w dobie internetu. "Innymi słowy rozgłos towarzyszący e-administracji nie zawsze odpowiadał panującym realiom. Wiodąca pozycja Europy w zakresie e-administracji jest zatem względna", zauważył Neelie Kroes, Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za Program Cyfrowy ('Digital Agenda'), podczas ceremonii rozpoczęcia wspieranego przez UE Planu Działania na rzecz e-Administracji w 2010 roku. Celem planu nie jest krokowe wprowadzanie zmian czy też składanie pustych obietnic, zauważa Kroes, tylko podjęcie praktycznych i ambitnych działań na rzecz zwiększenia jakości, stabilności i wydajności europejskiego sektora publicznego. W świetle trudnych wyborów ekonomicznych oraz złożonej dynamiki społecznej, panującej obecnie w Europie, obywatele bardziej niż kiedykolwiek wcześniej potrzebują prostych i inteligentnych sposobów komunikacji z jednostkami administracyjnymi. "TIK umożliwia przekształcenie i ulepszenie służb publicznych, przy jednoczesnym ograniczeniu zadłużenia rządów", zauważa Kroes. Celem Programu Cyfrowego jest zlikwidowanie barier stojących na drodze do wdrożenia drugiej generacji usług z zakresu e-administracji. By sprostać rosnącym i zmieniającym się potrzebom obywateli, rządy powinny wsłuchiwać się w ich potrzeby. W tym kontekście technologia Web 2.0 oraz media społecznościowe, w oparciu o pierwszą generację usług z zakresu e-administracji, pozwalają tworzyć rozwiązania wpisujące się w paradygmat "e-współwładzy". Od słów do czynów Komisja Europejska nie tylko debatuje na temat Planu Działania na rzecz e-Administracji oraz Agendy Cyfrowej, ale także podejmuje konkretne działania. "Jeżeli organy administracji publicznej nie nadążą za duchem czasów, to mogą stać się co najmniej nieadekwatne", zauważa Komisarz Kroes "... stając się przeszkodzą na drodze do konkurencyjności i zaangażowania obywatelskiego". Celem prowadzonych prac jest wykorzystanie potencjału milionów obywateli, korzystających z internetu, którzy oferują "ogromne zasoby umiejętności i talentu", które mogą pomóc podmiotom administracyjnym w ulepszaniu sposobów projektowania i dostarczania usług. Ze swojej strony Komisja Europejska, zgodnie z ogłoszoną deklaracją, zwiększy wykorzystanie usług z zakresu e-zaopatrzenia, zmodernizuje swoje strony internetowe, wdroży bardziej otwarte podejście do zarządzania danymi, a także podejmie działania na rzecz ograniczenia ilości dokumentów drukowanych. Komisja finansuje ponadto szereg innowacyjnych projektów, w tym działania pilotażowe na dużą skalę ('Large-Scale Pilots'), będące częścią programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji ('Competitiveness and Innovation Framework Programme' - CIP), których celem jest tworzenie podwalin pod dalszy rozwój e-administracji. Przykładowe działania obejmują programy pilotażowe wspierające organy administracji publicznej w opracowywaniu usług których celem jest, na przykład, uproszczenie przeprowadzki do innych państw członkowskich lub udział w przetargach poza granicami własnego kraju. "Mam nadzieję, że będziemy mogli bazować na doświadczeniach zdobytych w ramach działań pilotażowych na dużą skalę. Podobne prace powinniśmy przeprowadzić także w dziedzinie e-sprawiedliwości oraz e-partycypacji", powiedział Komisarz Kroes. Musimy ponadto rozwiązać problemy dotyczące współpracy między organami administracyjnymi - zarówno w obrębie poszczególnych państw członkowskich, jak i pomiędzy nimi. Słońce, morze ... choroba? Celem projektu "Inteligentne, otwarte usługi dla europejskich pacjentów" ('Smart open services for European patients' - epSOS) jest usprawnienie świadczenia pomocy medycznej obywatelom przebywającym w dowolnej części UE poprzez zniesienie barier językowych, administracyjnych oraz technicznych. W chwili obecnej dwie usługi - eRecepty oraz Karty Pacjentów - wdrażane są w formie pilotażowej. Koordynator projektu, Fredrik Linden, przedstawiciel Związku Miast i Regionów Szwecji ('Swedish Association of Local Authorities and Regions' - SALAR) twierdzi, że do roku 2012 z systemu korzystać będzie 30 000 specjalistów. Według niego wyzwaniem jest skalowanie powyższego rozwiązania. Część prac realizują światowe organizacje do spraw standaryzacji, natomiast uczestnicy projektu współpracują z partnerami w Stanach Zjednoczonych, w celu podjęcia skutecznej rywalizacji z konkurencyjnymi standardami. Uczestnicy kolejnego projektu pilotażowego na dużą skalę, "Bezpieczna tożsamość transgraniczna" ('Secure identity across borders linked' - SORK) opracowują system transgranicznego zarządzania tożsamością elektroniczną ('electronic identity management' - eIDM) oraz uwierzytelniania. Dzięki powyższemu systemowi zarówno przedsiębiorstwa, jak i obywatele oraz pracownicy organów publicznych będą mogli korzystać z posiadanych przez siebie elektronicznych dowodów tożsamości, w celu uzyskiwania dostępu do stosownych usług administracyjnych w dowolnym państwie członkowskim. By sprostać powyższemu wyzwaniu 19 państw członkowskich współpracuje z firmami prywatnymi, w celu opracowania referencyjnej architektury, pozwalającej połączyć ze sobą systemy eID stosowane w poszczególnych krajach. "Podstawowym celem projektu jest ułatwienie życia obywateli UE dzięki zapewnieniu bezpiecznego dostępu do usług elektronicznych oferowanych przez administrację publiczną w dowolnym państwie członkowskim", twierdzi Miguel Álvarez Rodríguez, dyrektor projektu STORK. Tymczasem uczestnicy pilotażowego projektu "Ogólnoeuropejskie, elektroniczne zaopatrywanie organów publicznych" ('Pan-European public eProcurement on-line' - PEPPOL) pragną umożliwić przedsiębiorstwom, zarówno małym jak i dużym, elektroniczną komunikację z europejskimi organami administracyjnymi, w ramach kompletnego łańcucha zaopatrzenia. Przykładowo, w oparciu o proste formularze internetowe oraz zapisane dane, portugalskie MŚP będzie mogło zgłosić ofertę w ramach przetargu zaopatrzeniowego, ogłaszanego przez władze miasta Mediolan. Uczestnicy projektu opracowali rozwiązania z zakresu podpisu elektronicznego, e-zamówień, e-katalogów oraz faktur elektronicznych, obejmujące kompletny cykl realizacji kontraktu. "Jednym z naszych największych osiągnięć było ujednolicenie podpisów elektronicznych", mówi Andre Hoddevik, dyrektor projektu PEPPOL. "Na początku prac projektowych mieliśmy nadzieję, że uda nam się ująć 25-30% organizacji certyfikacyjnych w przypadku dostawców z innych krajów, jednak [obecnie] wspieramy nie tylko kompletną listę zaufanych usług, ale także organizacje spoza tej listy, np. z Rosji". Proste kroki, transgraniczność W tym miejscu należy także wspomnieć o projekcie pilotażowym "Proste procedury internetowe na rzecz usług transgranicznych" ('Simple procedures online for cross-border services' - SPOCS). W oparciu o projekty PEPPOL i STORK, uczestnicy projektu SPOCS pracują nad zniesieniem barier, które napotykają europejscy przedsiębiorcy pragnący oferować swe usługi w innych krajach. Celem projektu jest wspieranie przedsiębiorców pragnących rozpocząć lub rozwijać działalność gospodarczą w innych państwach członkowskich. W ramach projektu opracowano platformę, która ułatwia dostęp do Pojedynczych Punktów Kontaktowych ('Single Points of Contact'), stworzonych w celu wspierania przedsiębiorstw w stawianiu czoła wyzwaniom administracyjnym związanym z handlem międzynarodowym. Tam, gdzie nie sięga rola projektu SPOCS, obowiązki przejmuje projekt "Komunikacja w systemie e-sprawiedliości w oparciu o internetową wymianę danych" ('eJustice communication via online data exchange' - e-CODEX). Obecnie zwiększa się mobilność obywateli i przedsiębiorstw w obrębie UE, co powoduje zwiększenie złożoności wzajemnych powiązań oraz współpracy pomiędzy systemami sprawiedliwości poszczególnych krajów. Celem projektu e-CODEX jest stawienie czoła tej "złożoności" poprzez bardziej inteligentne i sprawniejsze wykorzystanie nowych rozwiązań z dziedziny TIK, w celu wspierania obywateli, przedsiębiorstw, organów administracji oraz prawników w radzeniu sobie w nowych sytuacjach, wymagających rekompensaty. Powyższe działania obejmują szybsze rozwiązywanie sporów oraz usprawnione przeprowadzanie transakcji transgranicznych, przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności Europy. Jeżeli na przykład nabędą Państwo rower w innym kraju europejskim, a sprzedawca nie wyśle towaru, to narzędzie e-CODEX umożliwi złożenie reklamacji u sprzedawcy. "Nie będzie konieczne udanie się do różnorakich agencji (i wypełnienie szeregu formularzy) - wystarczy domowy komputer i znajomość języka ojczystego", zauważa koordynator projektu Carsten Schmidt. Dodaje on, że e-CODEX pozwoli organom administracyjnym egzekwować należności. "Mandat za przekroczenie prędkości w innym kraju UE? Mandat ten zostanie wystawiony i dostarczony w kraju ojczystym!" Na drodze do rynku wewnętrznego usług cyfrowych W oparciu o prace prowadzone w ramach projektów STORK, PEPPOL oraz SPOCS, projekt e-CODEX wspiera działania na rzecz usunięcia barier stojących na drodze do rynku wewnętrznego usług cyfrowych ('Digital Single Market'). "Zarówno obywatele jak i przedsiębiorstwa powinni czerpać korzyści z usług internetowych oferowanych w dowolnej części Europy, niezależnie od kraju pochodzenia", podkreśla Kroes. Europa spełnia wszelkie wymagania - zróżnicowane kultury, języki oraz procedury - niezbędne by stać się światowym laboratorium innowacji w zakresie e-administracji, twierdzi Kroes. Sprostanie oczekiwaniom współczesnych, bardziej zaawansowanych i wymagających użytkowników technologii niesie ze sobą wdrożenie konkretnych rozwiązań. Działania pilotażowe na dużą skalę pozwalają stworzyć podwaliny pod powyższe rozwiązania. "Należy znaleźć problemy dotyczące programów pilotażowych i ... rozwiązać je" - takie wyzwanie rzucił Komisarz podczas ceremonii rozpoczęcia Planu Działania. "To jest właśnie przepis na zaoferowanie usług cyfrowych każdemu Europejczykowi". Adnotacja: W ramach Najważniejszych Wiadomości CORDIS opracowywane są serie "Streszczeń", których celem jest przedstawienie lub zgłębienie interesujących zagadnień, od artykułów na temat poszczególnych krajów, po konkretne lub nowopowstałe technologie i trendy, a także od działań regionalnych, po osiągnięcia o znaczeniu społecznym lub naukowym. Użyteczne odnośniki: - epSOS - STORK - PEPPOL - SPOCS - e-CODEX - Działania pilotażowe na dużą skalę w zakresie eAdministracji - CIP Odnośne publikacje: - Polskie dziedzictwo naukowe - od Kopernika po Skłodowską-Curie i czasy współczesne
Słowa kluczowe
e-administracja, eAdministracja, e-współwładza, program cyfrowy, plan działania na rzecz e-administracji, e-zaopatrzenie, urodzeni w sieci, europejski rynek wewnętrzny usług cyfrowych