Najważniejsze Wiadomości - Usługi oraz połączone dane podstawą internetu przyszłości
Wraz z ciągłym wzrostem liczby połączonych ze sobą urządzeń, mierzonej w chwili obecnej w dziesiątkach miliardów, obserwujemy radykalną zmianę w sposobie wytwarzania, przechowywania, użytkowania oraz współdzielenia danych. W efekcie jesteśmy świadkami nadejścia nowej ery, w której dane łączone są ze sobą w bardziej otwarty i użyteczny sposób. Wraz z upowszechnianiem się portali społecznościowych, blogów oraz innych platform internetowych obserwujemy ponadto zacieranie się granic pomiędzy dostawcami treści a konsumentami, co prowadzi do tworzenia się nowego pokolenia tak zwanych konsumentów-producentów ('prosumers'). Dla wielu obserwatorów powyższa "sieć danych" jest tym, czym internet musiał się stać - alternatywą dla obecnej "sieci stron", które niekoniecznie mają jakiekolwiek znaczenie lub są przydatne dla przeciętnego użytkownika. Wszystko jest zatem gotowe na to, aby internet przyszłości stał się internetem przedmiotów - czujników, urządzeń, sprzętu codziennego użytku - oraz internetem funkcjonalnych i prostych usług sieciowych, które będą w nowatorski sposób wykorzystywać powiązane ze sobą dane. "Sieć danych, będąca początkowo przedsięwzięciem akademickim, stopniowo spotyka się z coraz większym zainteresowaniem ze strony firm i instytucji", twierdzą Carlos Pedrinaci oraz John Domingue, pracownicy Instytutu ds. Przekazu Wiedzy ('Knowledge Media Institute') Uniwersytetu Otwartego ('Open University') w niedawno opublikowanym artykule zatytułowanym "Usługi sieciowe są martwe. Niech żyją usługi internetowe"(odnośnik otworzy się w nowym oknie) ('Web services are dead. Long live internet services'). Powyższy artykuł stanowił wkład na rzecz finansowanego przez UE projektu "Ogólnodostępne architektury zorientowane na usługi"(odnośnik otworzy się w nowym oknie) ('Service oriented architectures for all' - SOA4All), którego celem było wspieranie technologii zorientowanych na usługi z myślą o sprostaniu potrzebom internetu przyszłości. Architektura zorientowana na usługi ('Service-oriented architecture' - SOA) to szereg zasad projektowych pozwalających tworzyć lepsze, bardziej elastyczne i lepiej współpracujące ze sobą usługi powszechnego użytku oraz wielokrotnego zastosowania w zróżnicowanych środowiskach obliczeniowych i internetowych. W ramach niedawno ukończonego projektu SOA4All stworzono internetowe narzędzia przeznaczone zarówno dla użytkowników pełniących funkcje techniczne, jak i dla pozostałych osób, umożliwiające różnorodną pracę z usługami. Partnerzy przemysłowi dowiedli istnienia korzyści płynących ze stosowania technologii opracowanych w ramach projektu SOA4All, a uczestnicy projektu stworzyli komponenty, które pozwolą wspierać szersze wykorzystanie technologii SOA. Projekt SOA4All stworzył zatem podwaliny pod upowszechnienie powyższych technologii pośród społeczności badawczo-rozwojowych powiązanych z internetem oraz, jak twierdzi Elies Prunés Soler z firmy ATOS Research & Innovation: "Prace przeprowadzone w ramach projektu SOA4All mogą mieć znaczący wpływ na konkurencyjność europejskiego przemysłu programistyczno-usługowego w kontekście internetu przyszłości". Powyższy sukces w dużej mierze wynika ze zintegrowanego podejścia obranego przez uczestników projektu SOA4All w zakresie stawiania czoła wyzwaniu, jakim było wykorzystanie potencjału ogólnodostępnych danych i usług w ramach "otwartego ekosystemu", tłumaczy Prunés Soler: "Otwarty ekosystem oparty jest na koncepcji "sieci miliardów usług" dostępnych w ramach otwartego środowiska, w którym możliwe jest oferowanie, wyszukiwanie, wykorzystywanie oraz tworzenie nieograniczonej ilości usług oraz w którym współpraca pomiędzy poszczególnymi usługami i podmiotami umożliwiana jest dzięki istnieniu technologii SOA4All". Powyższe środowisko można porównać do "ekosystemu usług", obecnego w niektórych przedsiębiorstwach. Zakres ekosystemów usług ograniczony jest do jednego lub kilku przedsiębiorstw i umożliwia wewnętrzną optymalizację cyklu życia aplikacji i usług w przypadku, gdy usługi te mają być dostępne w zamkniętym środowisku. Narzędzia sieciowe SOA4All zapewnia wartość dodaną w przypadku podejścia opartego na otwartym ekosystemie dzięki platformie dostarczania usług, a zwłaszcza dzięki oprogramowaniu o nazwie "Studio". Studio to platforma internetowa wspierająca użytkowników końcowych w ramach całego cyklu życia usług. Dzięki sieciowemu charakterowi, aplikacja Studio dostępna jest za pośrednictwem przeglądarki internetowej i przeznaczona jest zarówno dla użytkowników pełniących funkcje techniczne, jak i dla pozostałych osób, umożliwiając im zróżnicowaną pracę z usługami. Przykładowo, powyższe narzędzie umożliwia użytkownikom końcowym wyszukiwanie pożądanych usług, łączenie ich ze sobą, korzystanie z nich oraz monitorowanie i analizowanie ich działania w ramach pojedynczego, zunifikowanego widoku. Jak twierdzi koordynator projektu: "Ideą leżącą u podstaw projektu SOA4All jest to, że "konsumenci-producenci" mogą odnajdywać usługi oferowane przez różnych dostawców i korzystać z nich za pośrednictwem pojedynczej platformy". Partnerzy przemysłowi, tacy jak SAP, BT oraz holenderskie MŚP o nazwie TIE zaprezentowali już korzyści płynące ze stosowania technologii SOA4All w sektorze publicznym oraz w branży telekomunikacyjnej i w handlu elektronicznym. Jednak uczestnicy projektu SOA4All zrobili znacznie więcej. W wyniku prac projektowych powstały zasoby obejmujące 22 komponenty oraz osiem zestawów komponentów, które pozwolą wspierać upowszechnianie SOA. Przykładowo: - SWEET to aplikacja internetowa pozwalająca wzbogacać opisy semantyczne interfejsów Web API oraz usług typu RESTful (opartych na HTML), w celu sprawienia, by stały się odczytywalne komputerowo, a tym samym możliwe do wyszukiwania i wykorzystywania w sposób automatyczny przez inne usługi internetowe. - Aplikacja SOWER oferuje podobną funkcjonalność biznesowym usługom internetowym bazującym na standardzie WSDL. WSDL to format opisywania powyższych usług internetowych za pomocą języka XML, obejmujący działanie danego komponentu oraz jego wejścia i wyjścia. Obydwa powyższe narzędzia zapewniają łatwość generowania semantycznych opisów interfejsów Web API oraz usług, w oparciu o uproszczoną formę WSMO (ontologii stworzonej przez organizację W3C z myślą o usługach internetowych). Uczestnikom projektu udało się tym samym ujednolicić świat usług bazujących na językach HTML oraz WSDL dzięki zdefiniowaniu "Minimalnego modelu usług" ('Minimal service model'), opisującego usługi w formie trójek RDF*, zgodnie ze standardem W3C. Pozostałe, nowoczesne narzędzie wchodzące w skład Studio obejmują: - iServe: Repozytorium usług umożliwiające magazynowanie i udostępnianie annotacji zgodnie z zasadami dotyczącymi wzajemnie powiązanych danych; - Platformę służącą do zarządzania informacjami zwrotnymi, umożliwiającą przetwarzanie informacji na temat usług, pochodzących o użytkowników; - SOA4All Composer, czyli narzędzie służące do łączenia w sposób graficzny semantycznych usług sieciowych w oparciu o przepływ danych i przepływ sterowania. Oprogramowanie to wyposażone jest w rozbudowany silnik wspierający łączenie usług i pomagający wypełnić lukę pomiędzy użytkownikami biznesowymi, ekspertami ds. procesów oraz ekspertami ds. informatyki; - Aplikację SPICES pozwalającą automatyzować korzystanie z usług wzbogaconych o opis semantyczny (zarówno WSDL jak i RESTful) dzięki wykorzystaniu annotacji; - Studio Dashboard oraz UI Widgets, umożliwiające interaktywne szkicowanie i modelowanie interfejsów API oraz widgetów, wspierające pracę nad tworzeniem oprogramowania z wykorzystaniem innych modułów aplikacji Studio; - Platformę Analityczną ('Analysis Platform'), pozwalająca pozyskiwać wiedzę na temat działania usługi lub procesu, a także informację zwrotną pochodzącą od użytkowników, na różnych poziomach abstrakcji; - System Recommender, który dostarcza wskazówki wynikające z zachowań użytkowników; System ten obejmuje dodatkową funkcjonalność, umożliwiającą wyszukiwanie i klasyfikowanie usług, a także rozproszoną infrastrukturę przestrzeni semantycznej. Możliwości biznesowe Jak twierdzi Elies Prunés Soler, w wyniku prac projektowych pojawił się szereg nowych możliwości biznesowych. Przykładowo specjaliści ds. zarządzania wiedzą z firmy Ontotext z udanym skutkiem zastosowali rozwiązania opracowane w ramach projektu SOA4All w ramach tworzenia platformy publikacji semantycznej czasu rzeczywistego, będącej częścią strony internetowej BBC dotyczącej Pucharu Świata 2010. Natomiast firma Seekda, tworząca aplikacje służące do handlu elektronicznego, korzysta z wyszukiwacza usług ('service crawler'), opracowanego w ramach SOA4All. Z kolei dostawca usług internetowych, firma Hanival, tworzy aplikację bazującą na platformie handlu elektronicznego SOA4All, usługach, annotacjach, procesach oraz ontologiach, pomagających definiować i opisywać daną dziedzinę wiedzy. Tymczasem francuski instytut badawczy INRIA wykorzystał rozwiązania opracowane w ramach projektu w kontekście najnowszej implementacji GCM/ProActive stworzonej przez OW2, konsorcjum "OpenWeb" promujące komponenty o otwartym kodzie źródłowym przeznaczone dla rozproszonych aplikacji sieciowych oraz do przetwarzania sieciowego ('grid computing'). "Firma ATOS opracowuje wewnętrzną weryfikację koncepcji związaną z technologią zarządzania procesem biznesowym SOA. Celem powyższych prac jest sprawdzenie możliwości wykorzystania technologii SOA4All jako tańszej alternatywy dla rozwiązań stosowanych przez klientów w niektórych przypadkach oraz określenie w jakim stopniu technologia ta ogranicza konieczność angażowania personelu technicznego w przypadku zmian w procesach biznesowych", podsumowuje Prunés Soler. Platforma SOA4All, wraz z szeregiem pobocznych narzędzi internetowych, wydaje się nieść ze sobą potencjał umożliwiający łatwiejsze i tańsze tworzenie usług przeznaczonych dla internetu przyszłości. Projekt SOA4All uzyskał wsparcie finansowe w wysokości 9,47 milionów euro (całkowity budżet projektu wyniósł 13,49 milionów euro) w ramach podprogramu "architektury usług i oprogramowania, infrastruktury i inżynieria" ('Service and software architectures, infrastructures and engineering'), będącego częścią Siódmego Programu Ramowego UE. * "Platforma opisu zasobów" ('Resource description framework' - RDF) to rodzina specyfikacji Konsorcjum WWW ('World Wide Web Consortium' - W3C), początkowo opracowanych jako model metadanych. Platforma ta bazuje na koncepcji opisywania zasobów (np. zasobów sieciowych) w formie wyrażeń typu podmiot-orzeczenie-dopełnienie, tzw. trójek. Przykładowo w zdaniu "Niebo ma kolor niebieski" trójkę można rozbić na podmiot (niebo), orzeczenie (kolor) i dopełniacz (niebieski). Użyteczne odnośniki: - projekt "Ogólnodostępne architektury zorientowane na usługi"(odnośnik otworzy się w nowym oknie) - informacje na temat projektu SOA4All w bazie danych CORDIS - "Usługi sieciowe są martwe, niech żyją usługi internetowe"(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Odnośne publikacje: - "Bardziej realistyczna sieć WWW" - 'A more realistic world wide web' - "Nowi architekci przetwarzania danych w oparciu o usługi - SOC" - 'New architects of service-oriented computing, or SOC for short!'(odnośnik otworzy się w nowym oknie) - "Oprogramowanie bazujące na semantyce zwiększa wydajność przedsiębiorstw" - 'Semantics-based software boosts company performance'(odnośnik otworzy się w nowym oknie) - "Semantyczne komputery biurowe tworzą podwaliny pod sieć semantyczną" - 'Semantic desktop paves the way for the semantic web'(odnośnik otworzy się w nowym oknie)