Najważniejsze wiadomości - bardziej bezpieczni, aktywni i niezależni: sprawdzone korzyści płynące z ze stosowania technologii w służbie osób starszych
Podobnie jak zacytowana powyżej osoba - która, według jej opiekunów, ostatnio dużo mówi o technologiach w służbie osób starszych ('Ambient assisted-living' - AAL) - dziesiątki osób starszych, żyjących w Europie na własną rękę, przekonały się ostatnio o tym, jakie korzyści niosą ze sobą aplikacje AAL, pozwalające im poczuć się bezpieczniej oraz bardziej pewnie, monitorując ich zdrowie oraz umożliwiając im utrzymywanie kontaktów z rodziną i przyjaciółmi. W ramach finansowanego ze środków UE projektu o nazwie "Upowszechnianie inteligentnych technologii w służbie osób starszych" ('Mainstreaming on ambient intelligence' - Monami) ponad 80 osób starszych, żyjących samotnie lub w domach spokojnej starości w Hiszpanii, na Słowacji oraz w Szwecji testowało szereg aplikacji typu AAL. "Podopieczna czuje się znacznie lepiej - wybrała się na patio, w celu posadzenia kwiatów, czując się bezpieczniej dzięki przyciskowi alarmowemu... projekt Monami sprawił, że osoba ta pragnie się zaangażować także w inne aktywności", zauważył jeden z opiekunów uczestniczących w słowackich testach. "Jej życie codzienne uległo zmianie w kwestii pewności i bezpieczeństwa. Podopieczna cierpi na ataki zawrotów głowy jednak obecnie, dzięki systemowi Monami, czuje się znacznie bardziej pewnie i bezpiecznie (poczucie pewności dotyczy przede wszystkim mniejszej samotności)", zauważył inny opiekun. W ramach pilotażowych usług wykorzystano czujniki, aktywatory oraz oprogramowanie, będące częścią inteligentnego otoczenia, które komunikuje się z użytkownikami i z opiekunami za pośrednictwem alarmów, telewizorów, komputerów oraz urządzeń przenośnych. Testowe usługi bazowały na innowacyjnej, otwartej platformie informatycznej Monami, która umożliwia łatwą instalację pakietów oprogramowania dostosowanych do potrzeb poszczególnych użytkowników, stanowiąc odpowiedź na wyzwania z zakresu kompatybilności, adaptacji oraz skalowalności, które często w przeszłości hamowały wdrażanie systemów typu AAL. Oprogramowanie takie jak DoorSure, WindowSure oraz DoorVue automatycznie powiadamiało użytkowników próbnej wersji systemu Monami o pozostawieniu otwartych drzwi, pozwalało także sprawdzać, za pośrednictwem kamery, kto dzwoni dzwonkiem. Oprogramowanie AppSure przypominało o konieczności wyłączenia czajnika lub kuchenki. Natomiast PresenceVUE oraz SUREZone powiadamiało opiekunów, gdy nastąpił wypadek, pojawiły się problemy zdrowotne lub cokolwiek w domu wydawało się odbiegać od normy. "W ujęciu ogólnym europejska populacja starzeje się, czego jednym ze skutków jest coraz większa liczba osób w podeszłym wieku, żyjących samotnie. Osoby te oddalone są od rodzin i muszą sobie radzić same: zdarza im się zapomnieć zażyć leki, wyłączyć piekarnik, czy też paść ofiarą wypadku w domu. Dotknięte są zagrożeniami, które można wyeliminować dzięki rozwiązaniom z dziedziny TIK", tłumaczy Theresa Skehan, kierownik projektu Monami w Szwedzkim Instytucie Technologii w Służbie Osób Starszych ('Swedish Institute of Assistive Technology' - SIAT) "Rozwiązania podobne do tych, które wdrożono na skalę pilotażową w ramach projektu Monami, oferują osobom starszym wsparcie, którego potrzebują, a także umożliwiają rozwiązanie problemów z dziedziny bezpieczeństwa oraz pozwalają zwiększyć komfort użytkowników". Bezpieczniejsi... i bardziej niezależni Większość pierwszych użytkowników systemu Monami za jeden z jego największych walorów uznało oprogramowanie zwiększające stopień ochrony i bezpieczeństwa. Dotyczyło to zwłaszcza przypadków, w których osoby w podeszłym wieku mieszkały samotnie w domach, a nie w placówkach opieki. System nie tylko sprawiał, że użytkownicy czuli się bezpieczniej, ale także faktycznie zwiększał ich bezpieczeństwo. Przykładowo, podczas prób przeprowadzonych na Słowacji, usługa powiadamiania o pożarze Monami SMOKESure pozwoliła synowi starszego mężczyzny obudzić ojca, który zasnął podczas przygotowywania herbaty, dzięki czemu uniknięto pożaru. Martin Knapp, dyrektor jednostki badań nad socjalnymi usługami osobistymi ('Personal Social Services Research Unit') Londyńskiej Szkoły Ekonomii i Politologii ('London School of Economics') był koordynatorem próbnego wdrożenia systemu Monami, które objęło 87 użytkowników: 31 z nich przebywało w domu opieki w Hiszpanii, 25 mieszkało samodzielnie na Słowacji, natomiast 31 w Szwecji, również samodzielnie. Użytkownicy wypełnili ankiety, których celem było zrozumienie ich oczekiwań wobec korzyści płynących ze stosowania powyższych technologii, przed rozpoczęciem próbnych wdrożeń. Kwestionariusze te stanowiły następnie podstawę do dokonania oceny efektów stosowania aplikacji Monami w okresie 2 lub 3 miesięcy. Jak zauważa Knapp, oprócz bezpośrednich korzyści oferowanych przez technologię, takich jak zwiększone poczucie bezpieczeństwa i ochrony u osób w podeszłym wieku, zaobserwowano także mniej namacalne zalety stosowania rozwiązań Monami. "Większość osób uczestniczących w próbnych wdrożeniach nie miała wcześniej dużej styczności z komputerami lub smartfonami - dla wielu z nich było to prawdziwe odkrycie", mówi Knapp. "Chociaż, w niektórych przypadkach, spotkaliśmy się z początkową nieufnością wobec technologii, po jakimś czasie wiele osób zaczęło korzystać nie tylko z aplikacji Monami, ale także zainteresowało się wykorzystaniem dostępnych urządzeń do innych celów, takich jak przeglądanie stron internetowych czy komunikowanie się z rodziną. Jeden z mężczyzn żyjących w Szwecji był bardzo szczęśliwy, gdy odkrył, że na swój telefon komórkowy może otrzymywać zdjęcia wnuków żyjących w innej części kraju". Z kolei na Słowacji jedna z opiekunek poinformowała, że starsza osoba, o którą dba, "nauczyła się korzystać z programu Skype i obecnie używa go regularnie i całkowicie niezależnie. Wcześniej wcale nie wykazywała zainteresowania tym programem". Powyższe technologie pozwoliły ponadto użytkownikom skupić się na czymś nowym i zaangażować się w to: "Użytkownik staje się zajęty technologią i mniej skupiony na swoich problemach zdrowotnych. Od czasu wdrożenia projektu Monami użytkownicy mają nowy temat do rozmów", zauważył inny ze słowackich opiekunów. Opiekunowie również wysoko cenili sobie korzyści płynące ze stosowania technologii, zauważając między innymi, że mają mniej obaw odnośnie swoich podopiecznych oraz że podopieczni mogą być bardziej aktywni i niezależni. "Opiekunowie czują się dzięki temu swobodniej w chwilach, gdy nie opiekują się podopiecznymi. Mniej się martwią i są bardziej zrelaksowani", zauważyli pierwsi użytkownicy systemu na Słowacji. Dodają oni, że: "Jeden z opiekunów poleca system MonAMI "wszystkim osobom w podeszłym wieku - każdy człowiek w wieku ponad 70 lat powinien mieć możliwość korzystania z tego typu systemu"". Po ukończeniu prac projektowych w maju 2011, uczestnicy projektu Monami stworzyli Otwarte Stowarzyszenie AAL ('AAL Open Association' - AALOA), grupujące ponad 40 projektów badawczych skupionych wokół AAL, którego celem jest wspieranie otwartego rynku tego typu technologii. Użyteczne odnośniki: - strona internetowa projektu "Upowszechnianie inteligentnych technologii w służbie osób starszych" - Monami - informacje na temat projektu Monami w bazie danych CORDIS - strona internetowa projektu "Otwarte stowarzyszenie na rzecz technologii w służbie osób starszych" - 'Ambient Assisted-Living Open Association' - AALOA - "Europejskie partnerstwo na rzecz innowacji w zakresie aktywnego i zdrowego starzenia się" - 'European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing' - EIP-AHA Odnośne publikacje: - Otwarty rynek oprogramowania w służbie osób starszych - UE oferuje nowe fundusze przeznaczone na zwiększenie długości zdrowego życia, Wiadomości CORDIS na temat europejskiego partnerstwa na rzecz innowacji w zakresie aktywnego i zdrowego starzenia się 'European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing' - "Starzenie się: wyniki badań wskazują, że aktywność zwiększa długość życia w dobrym zdrowiu" - 'Ageing: study shows active life leads to more quality years'