Najważniejsze wiadomości - Niezależność w podeszłym wieku: wsparcie ze strony współpracujących ze sobą rozwiązań TIK
Na obszarze Europy znajduje się 19 z 20 krajów świata o najstarszej populacji, a do roku 2030 co czwarty obywatel naszego kontynentu przekroczy 65 rok życia. Technologia oraz postępy w dziedzinie medycyny odegrały znaczącą rolę w wydłużeniu średniej długości życia. Obecnie technologia może pomóc obywatelom stawić czoła licznym wyzwaniom związanym z wkraczaniem w podeszły wiek, począwszy od potrzeby regularnego monitorowania stanu zdrowia, aż po przeciwdziałanie izolacji społecznej i wspieranie mobilności, a nawet umożliwianie kontynuowania pracy zawodowej. W chwili obecnej istnieją już różnorakie rozwiązania i usługi wspierające osoby starsze. Rozwiązania te zwykle bazują na technologii inteligentnego otoczenia, sieciach sensorycznych oraz systemach przesyłu danych. Stworzono nawet specjalną odzież, która umożliwia zdalne i inteligentne monitorowanie ciśnienia krwi, funkcji oddechowych oraz aktywności fizycznej. Z kolei inteligentne domy mogą automatycznie sterować oświetleniem, temperaturą oraz wilgotnością. Istnieją także technologie przesyłu danych oraz śledzenia lokalizacji, które wspierają komunikację z rodziną i znajomymi, zdalną pracę oraz przemieszczanie się do miejsc docelowych. "Na rynku dostępnych jest wiele technologii, jednak często stanowią one własność firm lub nie zostały zaprojektowane pod kątem współpracy z innymi rozwiązaniami. W efekcie pojawia się wiele wyzwań, wzrastają koszty implementacji, a systemy wspomagania osób starszych są trudne do zainstalowania i użytkowania", tłumaczy Silvio Bonfiglio Kierownik ds. Nowych Możliwości Biznesowych we włoskim przedsiębiorstwie technologicznym Fimi. Bonfiglio był koordynatorem projektu Oasis *, którego celem było stawienie czoła wyzwaniom w zakresie interoperacyjności, stojącymi przed aplikacjami i usługami opracowywanymi z myślą o osobach w podeszłym wieku. "Chcieliśmy się upewnić, że systemy oraz dane i informacje przez nie generowane są kompatybilne oraz że możliwa jest bezproblemowa współpraca różnych rozwiązań, w celu oferowania szerokiej gamy usług użytkownikom końcowym w sposób transparenty", dodaje Bonfiglio. "Jeśli na przykład posiadacie już Państwo jeden czujnik wykorzystywany przez usługę A, który mierzy temperaturę panującą w pomieszczeniu, to jaki jest sens instalowania dodatkowego czujnika temperatury, wykorzystywanego przez usługę B? Takie podejście jest po prostu nieefektywne". 33 partnerów projektu Oasis, zlokalizowanych w Europie, Chinach oraz Meksyku, dzięki wsparciu finansowemu w kwocie 8,5 milionów euro, zapewnionemu przez Komisję Europejską, stawiało czoła wyzwaniom w zakresie interoperacyjności poprzez opracowywanie architektury bazującej na ontologiach, stanowiącej szkielet rozwiązań wspierających osoby starsze. Platforma ontologiczna, oparta na wspólnym języku specyfikacji algebraicznej ('Common Algebraic Specification Language' - CASL), została określona jako "hiper-ontologia", czyli otwarta, modularna, holistyczna, łatwa w użyciu oraz zgodna ze standardami metoda opisywania współdzielonej koncepcji aplikacji i usług. W praktyce podejście obrane przez uczestników projektu Oasis oznacza, że zarówno oprogramowanie, jak i systemy mogą współdzielić dane i bezproblemowo współpracować, nawet jeśli przeznaczenie tych systemów i programów komputerowych jest odmienne oraz jeśli zostały zaprojektowane przez odrębne zespoły inżynierów oprogramowania. Otwarta architektura, nieograniczone spektrum zastosowań "Przykładowo jedna usługa może monitorować zdrowie osoby starszej, cierpiącej na cukrzycę, podczas gdy inna usługa może pomagać takiej osobie planować dietę. Dzięki interoperacyjności i współdzieleniu danych pomiędzy tymi dwoma usługami, aplikacja odpowiedzialna za prawidłową dietę może dostosowywać program żywieniowy do stanu zdrowia pacjenta", twierdzi Bonfiglio. "Powyższe rozwiązanie może być ponadto połączone z aplikacją monitorującą, która może na przykład poinformować aplikację odpowiedzialną za dietę, że pacjent powinien przyjmować więcej płynów lub jeść konkretne potrawy, po wykonaniu wysiłku fizycznego". Platforma ontologiczna Oasis stanowi wsparcie dla otwartej architektury odniesienia Oasis, umożliwiającej automatyczne lub pół-automatyczne łączenie ze sobą usług i aplikacji, natomiast platforma Oasis, zarządzająca usługami, oferuje interfejsy użytkownika, zapewniające dostęp do aplikacji oraz automatycznie dostosowuje je do różnych urządzeń, kontekstów użytkowania oraz preferencji użytkowników. W celu przetestowania powyższej technologii zespół projektowy stworzył 12 rodzajów aplikacji, z których każdy bazował na architekturze Oasis, obejmujących szereg scenariuszy i studiów przypadku, np. usługi wspierające samodzielność, usługi społecznościowe, usługi w zakresie mobilności oraz inteligentne środowiska pracy. W próbnych wdrożeniach uczestniczyły setki użytkowników końcowych, z których większość miała ponad 65 lat oraz pracowników opieki zdrowotnej. Testy przeprowadzono w czterech lokalizacji w Niemczech, Włoszech oraz Wielkiej Brytanii, a także we wspólnej lokalizacji, obejmującej Bułgarię, Grecję i Rumunię. Informacje zwrotne, pozyskane od użytkowników, były w większości pozytywne. Szczególnie doceniono aplikacje dotyczące monitorowania stanu zdrowia, gdyż jest to aspekt budzący największe obawy", twierdzi Bonfiglio. "W czasie trwania projektu konsultowaliśmy się ponadto z użytkownikami końcowymi, w celu upewnienia się, że opracowywana przez nas technologia spełnia ich oczekiwania, zwłaszcza w zakresie interfejsów użytkownika". Bonfiglio podkreśla, że próbne wdrożenia z udziałem użytkowników końcowych przygotowano tak, by zweryfikować efekty pracy zespołu projektowego oraz określić potencjalne zastosowania technologii i architektury. Największym wyzwaniem, a jednocześnie innowacją, zaznacza Bonfiglio, było sprawienie, by wszystkie aplikacje ze sobą współpracowały. "Projektowanie od podstaw nowej ontologii to duże wyzwanie, jednak udało nam się mu sprostać i udowodnić, że różne aplikacje i usługi mogą ze sobą współpracować, niezależnie od kontekstu użytkowania, przeznaczenia oraz tego, kto je stworzył", twierdzi koordynator projektu. "Opracowana przez nas architektura charakteryzuje się otwartym kodem źródłowym, w związku z czym mogą z niej korzystać inni programiści. Z myślą o dalszym rozwijaniu naszych prac obraliśmy podejście podobne do Wikipedii, pozwalając każdemu wnosić wkład". Infrastruktura i ontologia, stworzone przez uczestników projektu Oasis, są ponadto wykorzystywane w ramach innych inicjatyw, takich jak UniverSAAL, której celem jest opracowanie otwartej platformy dla rozwiązań w służbie osób starszych, pozwalającej stawić czoła licznym barierom finansowym, technologicznym oraz praktycznym, stojącym na drodze do upowszechnienia się technologii wspierających osoby w podeszłym wieku. Uczestnikom projektu Oasis udało się ponadto rozpocząć proces standaryzacji prac z zakresu integracji i interoperacyjności ontologii oraz sprawić, by wysiłki te stanowiły część programu standaryzacyjnego ISO TC-37/SC3, nadzorowanego przez podkomitet Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ('International Organization for Standarization' - ISO), odpowiedzialny za systemy służące do zarządzania terminologią, wiedzą oraz treściami. Tymczasem partnerzy projektu, tacy jak Vodafone, FIMI Barco, FIAT, Mizar oraz PTV prawdopodobnie wykorzystają fragmenty systemu Oasis w oferowanych przez siebie rozwiązaniach komercyjnych, twierdzi Bonfiglio. "Rynek dla tego typu rozwiązań jest duży, a w przyszłości, wraz ze starzeniem się społeczeństwa, drastycznie się powiększy, jednak wciąż istnieją bariery na drodze do powszechnego wdrożenia podobnych systemów. Podstawowe pytanie brzmi: kto zapłaci za tego rodzaju usługi? Użytkownik końcowy? Władze państwowe?", mówi Bonfiglio. "Jeśli uda nam się odpowiedzieć na powyższe pytanie, to długoterminowe korzyści z pewnością przeważą nad kosztami, sprawiając, że osoby starsze będą zdrowsze, bardziej aktywne oraz mniej zależne". Projekt Oasis uzyskał wsparcie finansowe ze strony Komisji Europejskiej w ramach Siódmego Programu Ramowego UE (7PR). * "Otwarta architektura na rzecz integracji i standaryzacji ogólnodostępnych usług" - 'Open architecture for Accessible Services Integration and Standardisation'. Użyteczne odnośniki: - Strona internetowa projektu "Otwarta architektura na rzecz integracji i standaryzacji ogólnodostępnych usług" - 'Open architecture for Accessible Services Integration and Standardisation' - Informacje na temat projektu Oasis w bazie danych CORDIS