Badanie czynników odpowiedzialnych za choroby odzwierzęce
Uczestnicy projektu PREDEMICS (Preparedness, prediction and prevention of emerging zoonotic viruses with pandemic potential using multidisciplinary approaches) skupili się na powszechnie występujących wirusach odzwierzęcych, aby poznać czynniki odpowiedzialne za ich pojawianie się i opracować odpowiednie działania. Uczeni wykorzystali rożne modele wirusów do zbadania skuteczności replikacji, patogenezy i zdolności przenoszenia się wirusów, a także zidentyfikowali szereg powiązanych kluczowych czynników. Odkryto, że wirusy wyizolowane z organizmu pacjentów chorych na grypę H1N1 o ostrym przebiegu cechowały się większą różnorodnością genetyczną w porównaniu z pacjentami, u których choroba miała łagodny przebieg. Podkreśla to znaczenie zmienności genetycznej w adaptacji wirusów. Ważnym osiągnięciem było stworzenie platformy do szybkiego i równoległego wykrywania różnych patogenów zakaźnych w płynach biologicznych pobranych od ludzi i zwierząt w oparciu o przeciwciała. W ramach projektu PREDEMICS opracowano także zaawansowane metody obliczeniowe i modele umożliwiające określenie filodynamiki i filogenomiki wirusów, takich jak wirus wścieklizny, grypy ludzkiej i wirus Ebola. Szczegółowe analizy epidemii ptasiej grypy wskazały na pojawienie się różnych mutacji, które mogły zwiększyć zdolność replikacyjną wirusów H7 u drobiu. Doświadczenia przeprowadzone na wirusie grypy A ujawniły, że jego przetrwanie uzależnione jest od pierwotnych gatunków nosicieli, a także od właściwości wirusowego białka – hemaglutyniny. Badania na zarażonych koloniach nietoperzy i populacjach lisa pospolitego umożliwiły uzyskanie nowych informacji na ten temat. Przykładowo, seroprewalencja lyssawirusów zależy od wielkości kolonii nietoperzy i liczby gatunków. Najważniejszymi czynnikami odpowiedzialnymi za trwałość wirusa jest czas trwania inkubacji oraz okresu odporności. Wyniki badania podkreśliły też znaczenie migracji i ekologii w dynamice choroby. Informacje te mogą pomóc w opracowaniu lepszych metod zwalczania infekcji u dzikich zwierząt. Partnerzy projektu przyjrzeli się także mechanizmom wirusowym pozwalającym na unikanie nieswoistej reakcji odpornościowej nosiciela. Naukowcy skoncentrowali się na modulacji różnych szlaków interferonowych w celu identyfikacji czynników molekularnych odgrywających kluczową rolę w procesie zakażenia. Dodatkowo opracowano nowe strategie interwencyjne przeciwko wirusowi japońskiego zapalenia mózgu oparte na szczepionkach rekombinowanych lub szczepach atenuowanych. Techniki te stanowią połączenie metod opartych na syntezie de novo, losowym ponownym kodowaniu kodonów oraz zakaźnych amplikonach subgenomowych. Rezultaty projektu PREDEMICS mogą posłużyć do opracowania skutecznych metod profilaktyki, kontrolowania i leczenia chorób, a także do udoskonalenia strategii w zakresie gotowości i reagowania na pandemie.
Słowa kluczowe
Choroby odzwierzęce, PREDEMICS, wirusy odzwierzęce, grypa, hemaglutynina, japońskie zapalenie mózgu