Prezentacje projektów - Zintegrowane podejście do usług z zakresu opieki zdrowotnej i społecznej
W ujęciu ogólnym celem projektu "Zintegrowana e-opieka" ('Integrated eCare') jest wspieranie współpracy pomiędzy podmiotami zajmującymi się opieką zdrowotną a podmiotami zaangażowanymi w opiekę społeczną. Współpraca ta powinna odbywać się na wielu płaszczyznach, obejmując zarówno lekarzy pracujących w prywatnych gabinetach, jak i tych zatrudnionych w szpitalach publicznych, a także opiekunów pracujących w domach swych podopiecznych oraz w publicznych centrach opieki nad osobami starszymi. Powyższa współpraca powinna charakteryzować się odpowiednią strukturą, osoby w nią zaangażowane powinny być świadome swej roli w łańcuchu wartości dodanej oraz, co najważniejsze, powinny być w stanie skutecznie wymieniać się informacjami. "Obecnie usługi z zakresu opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej dostarczane są zwykle w sposób niezależny, co obniża wydajność, skutkuje duplikowaniem zasobów, a także może potencjalnie powodować obniżenie jakości opieki", tłumaczy Ingo Meyer, konsultant ds. prac badawczych w niemieckiej firmie Empirica. "Powyższa sytuacja w największym stopniu dotyka osoby starsze, gdyż często potrzebują one obu rodzajów usług, takich jak pomoc w realizacji codziennych obowiązków oraz wsparcie podczas leczenia schorzeń przewlekłych". Firma Emipirica koordynowała prace 11 organizacji partnerskich z pięciu krajów Europy, realizowane w ramach projektu o nazwie "Wspólna, europejska platforma usługowa na rzecz pomocy osobom starszym" ('Common platform services for ageing well in Europe' - COMMONWELL), stanowiącego ponad trzyletnią inicjatywę, której celem było opracowanie i wdrożenie zintegrowanych modeli opieki oraz stworzenie technologii wspierających. Powyższy projekt, wsparty przez Komisję Europejską kwotą 2,68 milionów euro, zakończył się tak dużym sukcesem, że opracowane w jego ramach systemy i usługi są nadal wykorzystywane w czterech lokalizacjach pilotażowych. Co więcej, planowane jest poszerzenie zintegrowanych modeli opieki o nowe obszary. "Idea zintegrowania usług z zakresu opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej pojawiła się już kilka dziesięcioleci temu, jednak dopiero obecnie zyskuje na popularności, po części ze względu na rosnące zapotrzebowanie na usługi. Jednocześnie dostawcy tych usług zaczynają zdawać sobie sprawę, że dużo czasu i energii marnotrawione jest z powodu realizowania zadań w sposób równoległy przez kilka podmiotów - w efekcie niektóre rzeczy robione są dwa razy, a inne są nieumyślnie pomijane", twierdzi Meyer. Meyer podaje jako przykład osobę, która została wypisana ze szpitala, jednak szpital zapomniał poinformować jej opiekunów o tym, że następnego dnia należy zmienić bandaże oraz zaaplikować odpowiednie leki o konkretnych porach. Tego rodzaju przeoczenie może negatywnie wpłynąć na stan zdrowia pacjenta, powodując marnotrawstwo czasu, pieniędzy oraz zasobów instytucji zapewniających opiekę zdrowotną. Serce rozwiązania COMMONWELL stanowią systemy oraz technologie pozwalające znacząco usprawnić wymianę informacji pomiędzy organizacjami oraz zarządzać tą wymianą. Model opracowany w ramach projektu COMMONWELL obejmuje wszystkie elementy, począwszy od protokołu wymiany wiadomości e-mail pomiędzy szpitalami a osobami opiekującymi się pacjentami w domach, aż po udostępnianie danych generowanych przez domowe systemy monitorujące stan zdrowia i wiązanie ich z kartami zdrowia pacjentów oraz danymi dotyczącymi opieki społecznej. By sprostać wyzwaniom technicznym dotyczącym komunikacji pomiędzy różnymi systemami TIK członkowie konsorcjum opracowali modularną architekturę oprogramowania, obejmującą standaryzowane, otwarte punkty dostępowe, pozwalające różnym systemom uzyskiwać dostęp do informacji oraz współdzielić je. Korzystając z podejścia opartego na usługach, architektura COMMONWELL zarządza w czasie rzeczywistym oraz w trybie wsadowym zdarzeniami oraz danymi dotyczącymi stanu zdrowia pacjentów, pozyskiwanymi za pośrednictwem powszechnie dostępnych modułów, takich jak platformy zdalnego monitoringu, instalowane w gospodarstwach domowych. Powyższe informacje są następnie udostępniane różnorakim podmiotom poprzez usługi sieciowe COMMONWELL. Ochrona prywatności pacjentów Co istotne, system COMMONWELL zaprojektowano z uwzględnieniem podziału na krytyczne i nie-krytyczne elementy bezpieczeństwa, co pozwala chronić dane dotyczące pacjentów zgodnie z obowiązującymi przepisami. "Dane dotyczące stanu zdrowia są poufne, natomiast przepisy dotyczące ich udostępniania są różne w poszczególnych krajach", zauważa Meyer. Dlatego przed rozpoczęciem testów pilotażowych, zrealizowanych w Niemczech, Hiszpanii oraz w Holandii, przeprowadziliśmy analizę prawną, na podstawie której opracowaliśmy sposoby dostosowania systemu oraz określiliśmy zbiory danych, które mogą być udostępniane w danym kraju". Jako przykład Meyer podaje udostępnianie opiekunom społecznym podstawowych danych medycznych, rejestrowanych przez systemy telemonitoringu. W większości krajów powyższe dane powinny być udostępniane jedynie lekarzom prowadzącym, pielęgniarkom oraz szpitalom. Rozwiązaniem okazało się automatyczne sprawdzanie danych przez system, w celu stwierdzenia, czy np. ciśnienie krwi pacjenta lub poziom cukru we krwi mieszczą się w granicach określonych przez lekarza prowadzącego oraz powiadamianie opiekunów o tym fakcie. W razie zmiany powyższych parametrów system może natychmiast powiadomić opiekuna o tym, że np. tętno jest zbyt wysokie, nie udostępniając jednak poufnych, podstawowych danych. W lokalizacjach pilotażowych w Milton Keynes w Wielkiej Brytanii oraz w Eindhoven w Holandii system wdrożono w celu wspierania osób odpowiedzialnych za opiekę zdrowotną oraz opiekę społeczną, świadczoną pacjentom cierpiącym na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc ('Chronic obstructive pulmonary disease' - COPD) oraz na chroniczną niewydolność serca ('Chronic heart failure' - CHF). Architektura oraz implementacja podsystemów miały na celu przede wszystkim usprawnienie komunikacji i współpracy pomiędzy różnorakimi podmiotami, a w konsekwencji ograniczenie niepokoju oraz poprawienie stanu zdrowia osób cierpiących na choroby przewlekłe oraz pacjentów wymagających dodatkowej opieki po opuszczeniu szpitala. W połączeniu z systemami telemonitoringu rozwiązanie COMMONWELL udostępniono setkom osób starszych. Oprócz zmniejszenia ilości tzw. "nawracających hospitalizacji", w przypadku których pacjent wraca do szpitala zaledwie kilka tygodni po opuszczeniu go, lepsza koordynacja i usprawniona wymiana informacji zapewniana przez system COMMONWELL skutkowała także zwiększeniem poczucia bezpieczeństwa i wsparcia u pacjentów, a także poprawą ich stanu psychicznego oraz ogólnego samopoczucia. W Biefield w Niemczech partnerzy projektu COMMONWELL współpracowali z organizacją Johanneswerk, która oferuje usługi z zakresu opieki społecznej około 550 mieszkańcom tego miasta. Pielęgniarki pracujące w organizacji Johanneswerk realizują rocznie od 100 do 150 przyjęć i wypisów szpitalnych, w większości dotyczących tej samej placówki opieki zdrowotnej. Dotychczas pielęgniarki korzystały z papierowych formularzy, w celu dostarczenia szpitalowi niezbędnych informacji, co było czasochłonną procedurą. Dzięki systemowi COMMONWELL informacje są gromadzone i udostępniane w sposób automatyczny, co pozwala zmniejszyć stopień złożoności procedury przyjęć szpitalnych, a w efekcie przyspiesza leczenie pacjentów oraz obniża koszty ponoszone przez służbę zdrowia. Natomiast w Hiszpanii technologię COMMONWELL wdrożono w obrębie organizacji ASSDA, będącej organem rządu andaluzyjskiego, zapewniającym usługi z zakresu opieki społecznej. Obecnie organizacja ASSDA zarządza jednym z największych, telefonicznych centrów opieki społecznej w Europie, posiadającym ponad 175 000 klientów na obszarze Andaluzji. "Operatorzy pracujący w centrum telefonicznym ASSDA często mają do czynienia z sytuacjami kryzysowymi, jednak by np. wysłać karetkę do domu pacjenta muszą zawiesić połączenie, by następnie przekazać informacje służbom ratunkowym. Powyższa procedura jest czasochłonna oraz wywołuje niepokój u pacjentów, którzy muszą czekać na telefon zwrotny od służb ratunkowych", tłumaczy Meyer. Dzięki rozwiązaniu COMMONWELL operatorzy ASSDA mogą obecnie przesyłać dane dotyczące pacjentów, takie jak imię i nazwisko, adres oraz stan zdrowia do służb ratunkowych dosłownie za naciśnięciem przycisku, oszczędzając w ten sposób potencjalnie krytyczne minuty oraz zmniejszając zarówno swój nakład pracy, jak i nakład pracy operatorów pracujących w centrach ratunkowych. By dane rozwiązanie pracowało sprawnie w sposób ciągły, w długiej perspektywie czasowej, niezbędne jest opracowanie odpowiedniego modelu biznesowego. Dlatego usługi oferowane przez system COMMONWELL poddano rygorystycznej analizie kosztów i zysków. Jak się okazało system COMMONWELL pozwolił szybciej obsługiwać połączenia kryzysowe, usprawnić przyjęcia szpitalne oraz oferować bardziej optymalną odpowiedź ratunkową. Kalkulując korzyści społeczno-ekonomiczne, zapewniane przez system, odkryto pozytywny zwrot z inwestycji, której koszty zbilansowały się po około dwóch latach od rozpoczęcia testów pilotażowych. System COMMONWELL jest nadal użytkowany w powyższych czterech lokalizacjach pilotażowych. Jednocześnie realizowany jest równoległy projekt o nazwie "Integracja usług TIK na rzecz niezależnego życia" ('ICT-enabled service integration for independent living' - INDEPENDENT), w którym uwzględniono nie tylko publicznych i prywatnych dostawców usług z zakresu opieki zdrowotnej i społecznej, ale także organizacje ochotnicze oraz opiekunów nieformalnych. Pracownicy firmy Empirica zaangażowani są obecnie w proces publikacji książki zatytułowanej "Więcej niż Silos - oferowanie skutecznej, zintegrowanej e-opieki" ('Beyond Silos -Achieving Effective Integrated E-Care Beyond the Silos'), opartej na doświadczeniach organizacji Empirica zdobytych podczas realizacji obydwu powyższych projektów, a także w ramach różnorakich inicjatyw europejskich. Celem książki jest stawienie czoła wyzwaniom związanym z opracowywaniem zintegrowanych usług z zakresu e-opieki oraz zaproponowanie potencjalnych rozwiązań. Co więcej, w inicjatywie SMARTCARE, będącej kontynuacją projektu COMMONWELL, uczestniczyć będzie kilku partnerów COMMONWELL oraz kilkanaście europejskich miast, pragnących wdrożyć model zintegrowanej opieki. "Zintegrowana opieka stanowi przedmiot dyskusji już od wielu lat. Wydaje się, że dzięki powyższym inicjatywom ludzie zaczynają zdawać sobie sprawę, że już czas przejść od słów do czynów", twierdzi Meyer. Projekt COMMONWELL uzyskał wsparcie finansowe w ramach Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji ('Competitiveness and Innovation Framework Programme' - CIP), prowadzonego przez Unię Europejską, będącego częścią Działania na Rzecz Wspierania Technologii TIK ('ICT Policy Support Programme' - ICTPSP). Hiperłącza do projektu w serwisie CORDIS: - CIP w serwisie Europa - informacje na temat projektu COMMONWELL w serwisie CORDIS Hiperłącze do strony internetowej projektu: - strona internetowa projektu 'Common platform services for ageing well in Europe' Inne hiperłącza: - strona internetowa Komisji Europejskiej poświęcona agendzie cyfrowej
Słowa kluczowe
COMMONWELL, usługi zintegrowane, zdrowie, opieka zdrowotna, służby społeczne, opieka społeczna, pacjenci, e-zdrowie, telemonitoring, zarządzanie informacją, wymiana informacji, dane pacjentów, informacje dotyczące stanu zdrowia, poufność, CIP, ICTPSP